Jean Lopez, Nicolas Aubin, Vincent Bernard (redakcja), Nicolas Guillerat (infografiki)
„II wojna światowa. Infografiki”
Dom Wydawniczy Rebis 2020
Jak lepiej zrozumieć II wojnę światową – strony konfliktu, liczebność armii, miejsca starć, dramat ludności cywilnej. Autorzy tego wyjątkowego albumu – Jean Lopez (specjalista od frontu wschodniego, napisał biografię marszałka Gieorgija Żukowa), Vincent Bernard (historyk wojskowości, współredaktor „Encyklopedii II wojny światowej), Nicolas Aubin (historyk, specjalista w tematyce II wojny światowej) oraz Nicolas Guillerat (specjalista od graficznej wizualizacji danych) postanowili, że setki tysięcy danych gospodarczych, demograficznych, wojskowych opracują do formy 53 tematów, a każdy z nich przedstawiony będzie w formie map i infografik (jest ich w książce aż 357). „Mamy nadzieję, że zadowolimy zarówno neofitów, jak i najbardziej wymagającą grupę czytelników” – pisze we wstępie Jean Lopez, podkreślając, że książka nie jest tylko bankiem danych, także punktem wyjścia do szerszej dyskusji na temat II wojny światowej. Co znajdziemy w środku?Większość tomu zajmuje historia militarna (kampanie, operacje wojskowe, bitwy) lub gospodarcza – choćby tak istotna walka o surowce potrzebne zwłaszcza przy produkcji broni. Jest i równie istotna część „Bilans strat i zniszczeń”, gdzie z jednej strony szokują straty wojskowe i cywilne (Polska na 4. miejscu), potem ofiary nazistowskich obozów koncentracyjnych, Holokaustu (drobiazgowe opracowanie na kilku stronach), wreszcie ruchy oporu i jakże istotne przesiedlenia w powojennej Europie. To wyjątkowa książka i podręcznik do historii w jednym.
Paweł Skutecki
„Ostatni taki rok. Zbiór felietonów z roku 2020”
Fundacja „Będziem Polakami” 2021
Miniony rok był jednym z najbardziej burzliwych w ostatnich latach, co znalazło też odzwierciedlenie w felietonach Pawła Skuteckiego pisanych w 2020 roku zarówno dla „Wolnej Drogi” (autor jest członkiem redakcji dwutygodnika), jak i portalu NaszaPolska.pl, gdzie pełni funkcję redaktora naczelnego. W tomie zebranych zostało 68 tekstów dokumentujących wyjątkowy, jak pisze Skutecki, graniczny czas. „Jeszcze żyliśmy złudzeniami, że obostrzenia są tymczasowe, że lada moment wrócimy do dawnego sposobu spędzania czasu, zarabiania i kontaktów z innymi ludźmi. W pierwszych dniach 2021 roku już chyba nie mamy wątpliwości, że dawny świat bezpowrotnie odszedł do historii” – tłumaczy w otwierającej książkę rozmowie dziennikarz, redaktor i poseł na Sejm VIII kadencji. I podkreśla jednocześnie, że w tekstach nie straszy, ale stara się nie koloryzować tego, co widzi. O czym przeczytamy w felietonach? O niebezpieczeństwach płynących ze złego języka w publicznej debacie, o wojnie w XXI wieku (choć nie do końca takiej, jakiej się spodziewaliśmy), Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy i pieniądzach na ochronę zdrowia, wszechobecnym temacie pandemii (od momentu, kiedy w wyniku zakażenia koronawirusem zmarło w Polsce pięć pierwszych osób po obecną sytuację), polskim piekle wymiaru „sprawiedliwości”, bezrobociu, ubiegłorocznych wyborach, rasizmie, zamachach terrorystycznych, współczesnej kondycji mediów. Paweł Skutecki ma swój autorski styl,sprecyzowane poglądy, potrafi prowokować do dyskusji na ważkie tematy. A sam przyznaje, że ogromną przyjemność sprawia mu fakt, kiedy czyta, że ktoś zaczął pod wpływem jego tekstów patrzeć na jakieś zjawisko z innej niż dotychczas perspektywy.
Sylwia Chutnik
„Miasto zgruzowstałe. Codzienność Warszawy w latach 1954-1955”
Wydawnictwo Ossolineum 2020
Powojenna Warszawa nie przestaje fascynować. Kilka lat temu frapowała książka-album szwajcarskiego architekta Christiana Kereza „Ukryty modernizm”, w której autor polecał czytelnikom raz jeszcze przyjrzeć się (tym razem z zainteresowaniem) modernistycznym budynkom epoki komunizmu w stolicy. W ubiegłym roku promowano najpierw reportażową książkę krytyka architektury Grzegorza Piątka „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949” i wreszcie rozprawę naukową pod, skądinąd pięknym, tytułem „Miasto zgruzowstałe. Codzienność Warszawy w latach 1954-1955” Sylwii Chutnik, którą lepiej kojarzyliśmy dotychczas jako pisarkę fikcji. Pierwszą połowę lat 50. minionego stulecia rodowita warszawianka ogląda „pod kątem zwyczajnych, codziennych czynności” tworząc interesujący portret zbiorowy mieszkańców podnoszącej się z wojennych zniszczeń Warszawy. Inspiracją, aby pisać o stolicy była legendarna powieść „Zły” oraz „Dziennik” Leopolda Tyrmanda, który zmitologizował stolicę lat 50., a i on sam uważany był za jednego z czołowych bon vivantów tamtych lat. Tom autorstwa Sylwii Chutnik opublikowany w prestiżowej serii Wydawnictwa Ossolineum powinien posiadać pewnie każdy warszawiak (nie tylko pamiętający powojenny czas), ale to książka, która zainteresuje też mieszkańców innych polskich miast zniszczonych w wyniku nalotów i walk. Warto ją czytać chronologicznie, w tym przypadku to nawet zalecane, ale jeśli znamy dobrze zagadnienie możemy próbować sięgać po wybrane tematy.Trafimy na wiele świetnych fragmentów, m.in. o sztuce socrealizmu i postrzeganiu ludzkiego ciała w służbie specyficznej estetyki.
MAT
