Adam Mickiewicz
„Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie”, opracowała Alina Kowalczykowa
Zakład Narodowy im. Ossolińskich 2022
To jest jedno z większych wydawniczych wydarzeń! Nakładem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, w słynnej serii „Biblioteka Narodowa” (istniejącej od 1919 roku!) ukazał się właśnie Mickiewiczowski „Pan Tadeusz”, ale, uwaga, w nowym opracowaniu. Autorka opracowania, prof. Alina Kowalczykowa, wybitna znawczyni romantyzmu, przystąpiła do pracy z bardzo poważnym zadaniem – sprawić, by po poemat wieszcza chętniej sięgała młodzież. Dotychczas kanonicznym wydaniem „Pana Tadeusza” był wznawiany wiele razy tom w opracowaniu prof. Stanisława Pigonia z 1925 roku. Nie stracił wprawdzie na aktualności, ale przez lata okazał się, zwłaszcza dla młodych czytelników, zbyt obszerny, mało przyjazny. Za sprawą nowego opracowania książkę mocno odchudzono, choć, rzecz jasna, nie kosztem tekstu Adama Mickiewicza. Krótsze, bardziej hasłowe są przypisy, bardziej ciekawy wstęp biograficzny. Teraz lektura może sprawiać mniej kłopotu, choć nadal trzeba jednak pewnego wysiłku, aby wejść w rytm Mickiewiczowskiej frazy. Nagrodą jest zachwyt nad wieloma fragmentami, przekonanie się, jak dobrze poeta znał nasze narodowe przywary, ale też jak wielką miał wyobraźnię, wyczulenie na kolory, smaki. No i jak wspaniałym dysponował poczuciem humoru. „Pan Tadeusz” w nowym, przyznajmy pełnym wdzięku, opracowaniu prof. Aliny Kowalczykowej nie jest zamachem na narodową świętość. Daje możliwość poznania arcydzieła nowemu pokoleniu czytelników.
Danuta Danek
„Tajemnica miłości romantycznej. Zygmunt Krasiński i Delfina Potocka”
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria 2022
Niewielkich rozmiarów tom jest pokłosiem rozprawy, jaką prof. Danuta Danek z Instytutu Badań Literackich PAN, zaprezentowała podczas konferencji naukowej poświęconej hrabiemu Zygmuntowi Krasińskiemu, jednemu z najwybitniejszych polskich poetów romantyzmu. To fantastyczna książka nie tylko dla akademików albo badaczy romantyzmu (w 2022 roku obchodziliśmy 200 lat polskiego romantyzmu), ale dla wszystkich, których zastanawia pojęcie romantycznej miłości, jakie utrwaliło się, często błędnie, podczas szkolnych lat. I prawdziwa skarbnica wiedzy dla czytelników zainteresowanych szczególnym rozdziałem z biografii Zygmunta Krasińskiego. To niezwykłej urody praca naukowa, zarazem obrona poety, którego dotknęła, jak pisze prof. Danek, agresja współczesnych, a także niektórych dawniejszych badaczy literackich. Dzięki temu, że badaczka sięga do pojęcia klasycznej psychoanalizy (od lat prowadzi zresztą kurs „Literatura i psychoanaliza”), zupełnie inaczej zaczynamy spoglądać i czytać Krasińskiego, który borykał się w życiu z „nieznanymi cierpieniami”, czy „fenomenami serca, na które nie ma słów w ludzkim języku”. Prof. Danek przygląda się wnikliwie biografiom obydwojga kochanków – Zygmunta Krasińskiego i Delfiny Potockiej – których zbliżyły do siebie przeżycia, ale i dobroć Delfiny, ofiary domowej przemocy, kobiety, która straciła kilkoro dzieci, a historycy obchodzili się z nią nie tylko niesprawiedliwie, bywało, że i mściwie. Książkę kończy arcyciekawy rozdział dotyczący listów Krasińskiego do ukochanej, w które wydawcy ingerowali i zmieniali wedle własnego uznania, pogwałcając prywatność nadawcy i adresatki. Lektura, która każe nam spojrzeć na nowo na artystę i to, co dzieje się z jego spuścizną po śmierci.
Praca zbiorowa
Podjąć wyzwanie! II Rzeczpospolita na drodze do nowoczesności
Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów
Do pobrania na stronie: https://nimoz.pl/files//articles/49/PODJAC_WYZWANIE.pdf
Zupełnie niezwykły projekt Narodowego Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Fantastycznie przygotowany pod względem merytorycznym siłami kilkorga autorów (m.in. Karoliny Dzimiry-Zarzyckiej, świetnej popularyzatorki historii sztuki, czy historyka Marka Olkuśnika), w pięknej szacie graficznej (Grupa Projektor) i, co również ważne, do bezpłatnego pobrania ze strony NIMiOZ przez każdego zainteresowanego czytelnika. Wszystko jest zasługą ogólnopolskiego projektu edukacyjnego „Historia: Poszukaj”, który ma na celu ukazanie historii i kulturowego dziedzictwa Polski, a skierowany jest głównie do młodzieży, nauczycieli i edukatorów muzealnych. Ale czytać możemy i my, po prostu zainteresowani tematem II Rzeczypospolitej. I choć Polska międzywojenna istniała relatywnie krótko, bo 20 lat udało się w tym czasie dokonać niezwykłego, scalić niegdyś zaborowe tereny i zaopiekować się życiem społecznym i gospodarczym. Zadbać o kulturę. W książce, którą możemy sobie wydrukować przeczytamy m.in. o tym, jak zmieniła się rodzina, gdzie Polacy spędzali czas wolny, co ubierali, czego słuchali, na co chodzili do kina, czego dokonali w dziedzinie nauki, gospodarki, transportu. Wszystko bogato ilustrowane świetnymi zdjęciami, genialnymi plakatami z międzywojnia. Tej pozycji czytelniczej nie można przegapić. Warto przypomnieć, że niedawno recenzowałam bliźniaczą książkę NIMiOZ „Detefon, radion, vis. Muzealne historie o II Rzeczypospolitej”, którą także można pobrać za darmo ze strony:
https://www.historiaposzukaj.pl/assets/media/Wiedza/Aktualnosci/DETEFON_RADION_VIS._Muzealne_historie_o_II_Rzeczypospolitej_2.pdf
MAT
