Niemal każda organizacja odwołuje się do jakiegoś wielkiego poprzednika. Nie inaczej jest w przypadku „Solidarności” działającej na kolei. Ta odwoływała się do największej organizacji działającej w środowisku pracowników kolejowych i organizacji zawodowych dwudziestolecia międzywojennego.
Zjednoczenie Kolejowców Polskich, bo to o nim mowa – powstało 9 maja 1929 roku, na skutek działań władz sanacyjnych. Nastąpiło wówczas połączenie istniejącego od 1919 r. Polskiego Związku Kolejowców, liczącego ok. 70 tys. członków oraz Związku Kolejarzy Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, w skład którego wchodziło blisko 40 tys. członków.
Łącznie więc nowa organizacja liczyła 110 tysięcy członków. Bardzo szybko jednak ta ilość zmalała. W 1931 roku ilość członków obniżyła się do 59 tys., by rok później wzrosnąć 62 tys. członków. W kolejnych latach ilość członków znów sukcesywnie malała, by w 1939 osiągnąć 45 tys.
Warto nadmienić jeszcze, że akt połączenia organizacji podpisał m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki.
Pierwszym prezesem Zjednoczenia Kolejowców Polskich został Stefan Matusiak. Warto przybliżyć jego osobę.
Urodził się 29 października 1892 r. w Gołębiewku. Interesował się elektrotechniką. Ukończył kilka kursów. By uniknąć służby w armii rosyjskiej nielegalnie przekroczył granicę i osiadł w Toruniu. W czasie I wojny światowej był więziony przez władze niemieckie w Toruniu za działalność niepodległościową.
W okresie międzywojennym pracował jako monter sygnałowy, od 1920 roku jako pracownik PKP w Toruniu. Od 1925 r. pełnił funkcję prezesa ZKP. W wyborach parlamentarnych w 1935 roku został wybrany posłem na Sejm IV kadencji.
W 1942 roku został wywieziony do obozu pracy przymusowej w Gdańsku, gdzie przebywał do kwietnia 1945 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej został oddelegowany do pracy w Chojnicach, następnie do Szczecina, gdzie pracował w biurze Okręgowej Dyrekcji Kolei. Odszedł na emeryturę w 1957 roku. Zmarł 11 marca 1969 roku w Toruniu.
Następcą na stanowisku prezesa ZKP został w 1935 r. Włodzimierz Dziekoński, który urodził się 21 września 1886 r. w Stryju. Ukończył gimnazjum w Stanisławowie, a następnie w 1909 r. Politechnikę Lwowską.
Po jej ukończeniu rozpoczął pracę w Dyrekcji Kolei Państwowych w Stanisławowie. W 1915 r. odnajdujemy go na kolei alpejskiej w Karyntii, oraz przy odbudowie kolei na terenie Galicji (1915-1918).
Po odzyskaniu niepodległości wrócił do pracy w DOKP w Stanisławowie, gdzie pełnił szereg funkcji kierowniczych. W 1929 r. przeszedł do Poznania, gdzie pracuje do 1934 roku. W latach 1935-1939 pełnił funkcję prezesa Zjednoczenia Kolejowców Polskich, podczas pełnienia której był też posłem V kadencji (1938–1939).
Nie wiadomo, jakie były jego losy w trakcie II wojny światowej. Po jej zakończeniu włączył się w nurt odbudowy kolei na Pomorzu Zachodnim. W latach 1949-1961 był wykładowcą Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie, na bazie której w 1955 r. utworzono Politechnikę Szczecińską.
Dziekoński zmarł 21 listopada 1966 roku w Szczecinie. W ciągu swojego życia był wielokrotnie odznaczany, w tym m.in. Krzyżem Kawalerskim oraz Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, trzykrotnie Złotym Krzyżem Zasługi czy też bułgarskim Orderem Zasługi Cywilnej klasy 2.
Warto jeszcze na koniec wspomnieć, że organem prasowym Polskiego Związku Kolejowców był Kolejowiec Polski (1920-1929) z redakcją w Krakowie, a od 1922 w Warszawie, a następnie po zjednoczeniu Głos Kolejowca (1929-1939), z siedzibą redakcji w Warszawie. Magazyn ukazywał się w nakładzie 40-60 tys. egz. Związek wydawał też co roku w nakładzie 50 tys. Kalendarz – Informator Z.K.P.
Krzysztof Drozdowski
