Wraz z odrodzeniem się polskiej państwowości należało stworzyć na nowo, przyjmując jednakże znane i sprawdzone wzorce państw zaborczych nowe polskie ministerstwa. Jednym z nich było Ministerstwo Kolei Żelaznych.
Równie ważnym z samym powstaniem ministerstwa było obsadzenie go odpowiednimi specjalistami. Na czele ministerstwa jako pierwszy w 1923 roku stanął urodzony 18 listopada 1867 r. w Stryju Andrzej Nosowicz. Szkołę ludową oraz szkołę wyższą ukończył w rodzinnej miejscowości. Następnie przeniósł się do Lwowa, gdzie studiował na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej.
Pracę podjął w Dyrekcji Kolei Państwowych we Lwowie. Od 1910 roku był zastępcą naczelnika służb technicznych w dyrekcji Kolei Północnej (K.u.K. Privilegierte Kaiser-Ferdinands-Nordbahn) w Wiedniu z siedzibą w Krakowie. Przez wiele lat zajmował się budową nowych linii kolejowych, m.in.: Tarnopol – Halicz, Lwów – Podhajce. To spowodowało, że po odrodzeniu Niepodległej Polski mógł uchodzić za specjalistę od kolejnictwa. Stąd też nie może dziwić, że zaproponowano mu stanowisko Naczelnika Dyrekcji Kolei Państwowych. Następnie od 14 września 1923 roku do 14 grudnia 1923 r. pełnił funkcję ministra kolei żelaznych w rządzie Wincentego Witosa. Nosowicz zmarł 17 sierpnia 1940 roku we Lwowie.
Po Nosowiczu tekę ministra kolei żelaznych objął Kazimierz Tyszka. Urodził się 13 marca 1872 r. w Kaliszu. Szkołę realną ukończył w Warszawie. W 1897 r. uzyskał dyplom inżyniera w Instytucie Technologicznym w Petersburgu.
Od 1897 do 1918 pełnił na terenie Rosji szereg funkcji, m.in.: inżyniera-konsultanta Towarzystwa Kolei Bucharskiej, głównego inżyniera Towarzystwa Kolei Troickiej i Towarzystwa Kolei Fergańskiej, członka zarządu Towarzystwa Naftowego w Majkopie, czy też członka zarządu Rosyjskiego Towarzystwa Zakładów Metalurgicznych.
W 1917 roku po wybuchu rewolucji październikowej Tyszka został pełnomocnikiem Czerwonego Krzyża do spraw opieki nad jeńcami i uchodźcami. Dostał się do niewoli i był przetrzymywany aż do 1922 roku, po czym wrócił do Polski. Został powołany do składu Komisji Mieszanej do spraw repatriacji z ZSRS, której od 1923 r. pełnił funkcję przewodniczącego.
W 1923 roku został jak już wspomniano ministrem kolei żelaznych. Jego kandydatura była jedyną, którą zdołała zaakceptować Polska Partia Socjalistyczna. Tyszka przyjaźnił się również z ówczesnym premierem Władysławem Grabskim, co również mogło mieć znaczący wpływ na objęcie przez niego tej funkcji.
Tyszka zabrał się od razu do pracy, co przyniosło wymierne korzyści. Zredukował zatrudnienie na kolei, doprowadził do uzyskania dodatniego salda budżetu kolejowego. Ponadto doprowadził do przyjęcia ustawy z 12 czerwca 1924 r. o zakresie działania ministra kolei. Jej następstwem było przekształcenie resortu w ministerstwo kolei, którego został następnie szefem.
Jako jeden ze swoich podstawowych celów skoncentrowany był na uruchomieniu połączenia kolejowego Gdyni z Górnym Śląskiem. Jego osoba i podejmowane działania jednak zaczynały przeszkadzać. Tyszce zaczęto zarzucać zbytnie komercjalizowanie kolei. Tyszka wszedł również w konflikt ze swoim zastępcą Julianem Eberhardtem, któremu zarzucił niegospodarność. To wszystko doprowadziło do tego, że ostatecznie musiał odejść z rządu.
Po odejściu z rządu zasiadał w Państwowej Rady Komunikacyjnej, prezesował Zarządowi Tramwajów Miejskich w Warszawie. Pracował jako zarządca spółki „Przedsiębiorstwo Budowlane Inż. Stanisław Dworakowski i S-ka”.
Tyszka nie porzucił polityki. W 1927 r. z ramienia Gospodarczego Komitetu Obrony Polskości Warszawy został wybrany członkiem stołecznej Rady Miejskiej. Natomiast w 1934 r. został przewodniczącym Zjednoczenia Chrześcijańsko-Demokratycznego.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 r., został mianowany prezesem Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej. Jednakże tego samego dnia niespodziewanie wyjechał z miasta.
Nie wiadomo dlaczego podjął taką decyzję. Wyjechał do Londynu, gdzie w latach 1941-1945 pełnił funkcję doradcy ds. transportu Rządu Polskiego na uchodźstwie. Po wojnie pozostał na emigracji. Zmarł 25 stycznia 1951 r.
Krzysztof Drozdowski
krzysztof.drozdowski@wolnadroga.pl
(Fot. Od lewej: Andrzej Nosowicz i Kazimierz Tyszka; źródło: domena publiczna)
