Powstały w Polsce Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” oprócz zaangażowania swoich członków borykał się z wieloma problemami w swojej działalności. Oczywiście jednym z największych braków w takich działaniach są zawsze pieniądze. Nielegalne drukarnie, kolportaż materiałów, zakup towarów – to wszystko miało swoją wymierną cenę. Działacze „Solidarności” na szczęście wspomagani byli w różny sposób, co znacząco ułatwiało codzienną pracę.
W myśl doktryny amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana „Solidarność” wspierana była finansowo przez CIA. Doktryna Reagana była skupiona na walce z komunizmem, a w praktyce z ZSRR – jako hegemonem bloku sowieckiego – strategicznym przeciwnikiem USA i krajów niekomunistycznych. Doktryna była realizowana poprzez wspieranie zarówno finansowe, jak i militarne krajów i organizacji walczących z komunizmem, obalanie komunistycznych reżimów oraz prowadzenie „twardej” polityki wobec ZSRR. Reagan określił wprost ZSRR jako imperium zła, odwołując się do formuły z filmu George’a Lucasa Gwiezdne wojny.
Pośrednikiem pomiędzy amerykańską agencją wywiadowczą a polskimi działaczami był płk Ryszard Kukliński, na bieżąco informujący Amerykanów na temat tego, co działo się w kraju.
Od 1980 roku każdego roku do Polski płynęły 2 miliony dolarów.
Henry Hyde, amerykański polityk zasiadający w Komisji do Spraw Wywiadu, stwierdził, iż Stany Zjednoczone aktywnie wspierały polski związek zawodowy „zaopatrzeniem, pomocą techniczną, prasą, ulotkami, emisją programów radiowych, innymi formami propagandy, pieniędzmi, wsparciem organizacyjnym, a także aktywnym doradztwem.” Warto więc kilka słów poświęcić agentowi noszącemu pseudonim „Jack Strong”, czyli właśnie Kuklińskiemu.
Ryszard Jerzy Kukliński, noszący pseudonimy „Jack Strong” oraz „Mewa”, urodził się 13 czerwca 1930 roku w Warszawie. Jak sam twierdził, w udzielanych wywiadach w trakcie II wojny światowej należał do Armii Krajowej i walczył w Powstaniu Warszawskim, innym razem przypisywał sobie przynależność do grupy „Miecz i Pług”, natomiast kolejnym do organizacji „Młot i Sierp”.
Z zeznań świadków i jego własnych zeznań przed komisją partyjną wynika jednak, że nie należał do żadnej organizacji podziemnej w okresie okupacji. 1 października 1947 roku został przyjęty do Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 1 we Wrocławiu. 1 listopada 1956 roku został skierowany na roczny Kurs Doskonalenia Oficerów Piechoty w Wesołej przy Akademii Sztabu Generalnego WP w Rembertowie, który ukończył 25 sierpnia 1957 roku.
Pod koniec października 1957 roku został przeniesiony na własną prośbę do 3 Brygady Obrony Wybrzeża w Kołobrzegu, a po jej przeformowaniu w 1958 roku był w 82 Pułku Zmechanizowanym, gdzie służbę pełnił do 30 września 1961 roku. W Kołobrzegu Kukliński działał w klubie jachtowym, który powstał w 1956 roku jako Klub Morski Kołobrzeg LPŻ.
W latach od 1958 do 1960 roku uczył się w I Liceum Kołobrzeskim (Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika) dla pracujących, gdzie zdał maturę. W 1961 roku rozpoczął studia w Akademii Sztabu Generalnego WP.
Doszedł do wysokich stanowisk w polskiej armii. Był pułkownikiem „ludowego” Wojska Polskiego, zastępcą szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W 1970 roku rozpoczął współpracę jako agent wywiadu amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA), na krótko przed wprowadzeniem stanu wojennego został ewakuowany przez CIA do Berlina Zachodniego.
W latach 1971-1981 Kukliński przekazał na Zachód ponad 40 tys. stron dokumentów dotyczących PRL, ZSRR i Układu Warszawskiego. Dokumenty te dotyczyły sowieckich planów inwazji na kraje Europy Zachodniej w okresie zimnej wojny, a także m.in. planów użycia przez ZSRR broni nuklearnej, danych technicznych najnowszych sowieckich broni m.in. czołgu T-72 i rakiet Strzała-2, rozmieszczenia radzieckich jednostek przeciwlotniczych na terenach Polski i NRD, metod stosowanych przez Armię Radziecką w celu uniknięcia namierzenia jej obiektów przez satelity szpiegowskie oraz planów wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.
Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych Zbigniew Brzeziński określił go mianem pierwszego polskiego oficera w NATO.
Krzysztof Drozdowski
krzysztof.drozdowski@wolnadroga.pl
(Fot. Ryszard Kukliński w Pekinie)
