W ostatnich numerach publikowaliśmy artykuły dotyczące najważniejszych osób związanych z „Solidarnością”. Byli wśród nich ks. Jerzy Popiełuszko, Anna Walentynowicz, Jerzy Janiszewski, czy też kardynał Stefan Muszyński. Dziś kolejna odsłona cyklu. Tym razem pragniemy Wam przybliżyć postać Andrzeja Gwiazdy.
Urodził się 14 kwietnia 1935 roku w Pinczowie. Co ciekawe ojciec Andrzeja służył jako marynarz we Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej. Po zakończeniu kampanii wrześniowej trafił do oflagu w którym przebywał do 1945 roku. Andrzej Gwiazda wraz z matką i babką w 1940 r. zostali wywiezieni, trafili do kołchozu w północnym Kazachstanie.
Po wojnie rodzina Gwiazdów wróciła do Polski. Pierwotnie zamieszkali na Górnym Śląsku, by ostatecznie znaleźć swoje miejsce w Gdańsku. W 1953 roku Andrzej Gwiazda rozpoczął studia na Politechnice Gdańskiej. Jednakże już po dwóch latach został z niej usunięty i powołany do wojska. W 1956 r. wrócił na uczelnię, którą ukończył w 1966 r., następnie pozostając na niej do 1973 r. na stanowisku asystenta w Instytucie Cybernetyki Politechniki Gdańskiej. W tym czasie wziął udział w wydarzeniach marcowych w 1968 roku oraz grudniowych w 1970 roku.
W 1973 roku podjął pracę w Zakładach Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki Elmor. W drugiej połowie lat 80. pracował w firmie prowadzącej roboty malarskie na wysokościach. W 1978 r. Andrzej Gwiazda znalazł się wśród założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Redagował wówczas biuletyn WZZ „Robotnik Wybrzeża”, zajmując się jednocześnie kolportażem różnych innych wydawnictw podziemnych.
W trakcie wydarzeń sierpniowych w 1980 r. został członkiem prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Współtworzył NSZZ „Solidarność”, 17 września 1980 r., w dniu powołania związku, został wybrany na stanowisko wiceprzewodniczącego związku jako jeden z dwóch zastępców Lecha Wałęsy. Był wielokrotnie inwigilowany przez MO oraz Służbę Bezpieczeństwa. Jego mieszkanie wielokrotnie poddawano rewizjom.
Po wprowadzeniu stanu wojennego został zatrzymany 13 grudnia 1981 r. i internowany w Strzebielinku. Wkrótce przeniesiono go do aresztu śledczego na Białołęce, a we wrześniu 1982 r. do jednego z ośrodków dla internowanych. Został oskarżony o próbę obalenia ustroju. Ostatecznie po niemal dwóch latach opuścił więzienie na mocy amnestii. Nie cieszył się jednak długo wolnością. 16 grudnia 1984 r. został ponownie aresztowany podczas uroczystości rocznicowych. Następnie skazany w dwóch procesach politycznych na kary 3 miesięcy i 2 miesięcy pozbawienia wolności. Odzyskał ją dopiero 15 maja 1985 roku.
W latach 1986-1989 należał do liderów Grupy Roboczej Komisji Krajowej „Solidarności”. Tym samym Gwiazda nie popierał Lecha Wałęsy i ustaleń Okrągłego Stołu. Uznał Wałęsę za zdrajcę „ideałów sierpniowych” i agenta SB, co spowodowało ostateczny rozdźwięk między nimi. Włączył się w działalności związku Solidarność 80.
W 1993 roku ubiegał się o mandat poselski z list komitetu wyborczego Poza Układem. Otrzymał jednak nieco ponad 4.000 głosów i nie uzyskał mandatu. Do 1991 r. pozostawał bezrobotny, a następnie wrócił do pracy do Elmoru. Ostatecznie w 1998 r. przeszedł na emeryturę, a w połowie lat 90-tych wycofał się całkowicie z polityki. W 2005 z grupą byłych działaczy WZZ i NSZZ „Solidarność” z początku lat 80. zbojkotował oficjalne obchody 25. rocznicy powstania „Solidarności”, organizując wraz z pismem „Obywatel” własne uroczystości.
10 maja 2007 r. z rekomendacji Prawa i Sprawiedliwości został wybrany przez Senat w skład Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. W 2011 r. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku jako kandydat bezpartyjny z ramienia PiS bez powodzenia ubiegał się o mandat senatorski w okręgu gdańskim.
W grudniu 2021 r. w postępowaniu sądowym prawomocnie zasądzono Andrzejowi Gwieździe 400 tys. zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania za internowanie w stanie wojennym. W 2017 r. został laureatem Nagrody im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego przyznanej przez Ruch Społeczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
Krzysztof Drozdowski
krzysztof.drozdowski@wolnadroga.pl
