Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego działacze „Solidarności” swoje działania przenieśli do podziemia. Również studenci niezadowoleni sytuacją w kraju, represjami i zakazem myślenia inaczej niż chce tego partia podjęli bunt. W kilku miastach w Polsce powstały Akademickie Ruchy Oporu. W Białymstoku ARO powstał w kwietniu 1982 r. z inicjatywy Jerzego Kułaka i Władysława Harkiewicza. Wśród ich współpracowników znaleźli się między innymi Andrzej Karwowski, Marek Powichrowski, Wojciech Zawadzki.
Studenci swoje działania prowadzili do grudnia 1982 r., przetrwali więc raptem kilka miesięcy. W tym czasie jednak podjęli kilka ciekawych akcji. We współpracy m.in. ze Stanisławem Marczukiem, Henrykiem Zdzienickim przeprowadzone zostały akcje ulotkowe na klatkach schodowych w blokach mieszkalnych. Rozrzucano w każdej takiej akcji od kilkuset do nawet 2 tysięcy ulotek zawierających hasła: „Walczymy aż do zwycięstwa – Solidarność”, „Żądamy uwolnienia internowanych”, „Junta pod sąd – naród”.
Jak podaje „Encyklopedia Solidarności” dodatkowo w treści ulotek nawoływano m.in. do akcji protestacyjnych 13 VI 1982: przerwania pracy, wstrzymania ruchu kołowego, uruchamiania klaksonów, zapalania świeczek w oknach wieczorem, tzw. akcji spacerowej ul. Lipową o 19:30 w czasie emisji Dziennika TV, wzywano władze do dialogu ze społeczeństwem, odwołania stanu wojennego i likwidacji jego skutków.
W pobliżu domów akademickich na chodniku farbą wykonano napis: „Akademicki Ruch Oporu”. Nie udało się jednak ustalić kto dokonał tego czynu. Warto jeszcze dodać, że akademicy z Białegostoku stworzyli również własne pismo podziemne pod nazwą „Opornik”. Ukazało się sześć numerów. Działalność zakończono z powodu problemów technicznych z drukiem ulotek.
Akademicki Ruch Oporu powstał także w Szczecinie. Stworzyło go kilkudziesięciu studentów działającym wcześniej, a zdelegalizowanym przez władze Niezależnym Związku Studentów. Również tu podjęto się publikacji swojego czasopisma pod nazwą: „ARO. Serwis Informacyjny Akademickiego Ruchu Oporu”. Na jego łamach publikowano pozyskane informacje z kraju. Jednakże najważniejszą częścią były informacje dotyczące sytuacji na szczecińskich uczelniach, odezwy i apele działaczy i organizacji opozycyjnych a także, co było nieczęste w innych czasopismach drukowano listy kolaborantów czyli osób, które podjęły czynną współpracę z władzami stanu wojennego.
Na początku maja 1982 r. zorganizowano w Szczecinie demonstracje uliczne, po których Służba Bezpieczeństwa która od początku bacznie obserwowała studentów przeprowadziła liczne aresztowania.
Wśród aresztowanych znalazł się Marek Adamkiewicz, o którym w materiałach operacyjnych tak pisano: Do czasu zatrzymania go pozostawał [on] duchowym przywódcą nielegalnej grupy ARO. Dostarczał wiele tekstów do wydawanych przez tę grupę ulotek. Również po internowaniu […] dostarczał kolejne teksty w postaci grypsów przekazywanych z m[iejsca] odosobnienia. W wielokrotnie prowadzonych z nim rozmowach, a także w przekazywanych grypsach zaświadczał swą nieugiętą postawę antysocjalistyczną i wolę dalszego przywództwa w środowisku ARO.
W kolejnych miesiącach SB dokonywała sukcesywnie kolejnych aresztowań. Dotknęły one szerokie grono zakonspirowanych studentów. Szczególnie dotkliwe było zatrzymanie Wojciecha Tadajewskiego, który w ramach swojej działalności podejmował szereg działań związanych z redagowaniem tekstów, drukiem i kolportażem ulotek i pism. SB oceniła go jako „ekstremistę”, który może doprowadzić do „poważnego zagrożenia w środowisku studenckim a także zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa”.
W rozbijaniu szczecińskiej grupy ARO udział mieli Tajni Współpracownicy SB. To jednak nie wszystko. Służby podejmowały znacznie większe działania operacyjne. Wśród nich należy wymienić: wykorzystanie 11 Tajnych Współpracowników, 6 Kontaktów Operacyjnych, –przeprowadzono 5 kombinacji operacyjnych, – zastosowano 3-krotnie dezinformacje, – korzystano 19 razy ze środków techniki operacyjnej, – przeprowadzono 18 przeszukań, – przeprowadzono 28 rozmów ostrzegawczych, – przeprowadzono 36 rozmów profilaktycznych, – internowano 6 osób, – ostrzeżono 1 osobę, – zatrzymano na 48 godzin 18 osób (na zasadzie wielokrotności), – realizowano 8 zasadzek, – daktyloskopowano 4 osoby, – dokonano 18 badań porównawczych pisma ręcznego i maszynowego.
Krzysztof Drozdowski
