Antoni Patek przyszedł na świat 14 czerwca 1812 r. w Piaskach Szlacheckich na Lubelszczyźnie, w rodzinie drobnej szlachty polskiej, która z dumą nosiła herb Prawdzic.
Gdy miał dziesięć lat rodzice przeprowadzili się do Warszawy. Sześć lat później zmarł jego ojciec, a on sam by zapewnić byt rodzinie zaciągnął się do Pierwszego Pułku Strzelców Konnych Jazdy Augustowskiej, który wchodził w skład wojska Królestwa Polskiego.
W tym samym roku w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty powstało tajne sprzysiężenie, zawiązane przez podporucznika Piotra Wysockiego przeciwko wielkiemu księciu Konstantemu, wodzowi naczelnemu wojsk Królestwa Polskiego, powszechnie znienawidzonemu za utworzenie tajnej policji i popieranie donosicielstwa oraz publiczne poniżanie polskich oficerów. Nic dziwnego, że gdy dwa lata później, nocą z 29 na 30 listopada 1830 r., zapłonął browar na warszawskim Solcu zwiastując wybuch powstania listopadowego, to młody kadet Antoni Patek przyłączył się do zbuntowanych oficerów. W czasie walk powstańczych wyróżnił się męstwem i poświęceniem. Był dwukrotnie ranny. Jego postawę doceniono awansując do stopnia podporucznika i przyznając Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari.
Po upadku powstania władze carskie pozbawiły rodzinę Patków szlachectwa, zaś Antoni wraz z innymi powstańcami został zmuszony do emigracji. Początkowo w Prusach z rozkazu generała Bema organizował szlak przerzutowy do Francji. W czerwcu 1833 r. po zakończeniu swej misji postanowił osiąść w Amiens, gdzie podjął pracę jako zecer,jednak gdy Francja pod naciskiem Rosji odmówiła byłym powstańcom azylu przeniósł się do Szwajcarii. Tam zajął się handlem likierami i winami, a w wolnym czasie uczył się malarstwa.
W tym też czasie poznał Franciszka Czapka, także byłego powstańca i emigranta, który prowadził firmę zegarmistrzowską Czapek & Moreau. U niego zdobył pierwsze szlify, szybko jednak uznał, że zawodowym zegarmistrzem nie zostanie, może jednak sprawić, by produkt prócz funkcjonalności wyróżniał się także swym wyglądem.
Kupował więc gotowe mechanizmy, a następnie oprawiał je w koperty ozdobione kunsztownymi malunkami i grawerem. Pomysł szybko zaczął przynosić dochody, stąd też Patek rozwinął produkcję, zlecając wykonywanie ozdób znanym miniaturzystom, grawerom i emalierom, dzięki czemu każdy model stawał się dziełem sztuki.
W lipcu 1839 r. Antoni Patek poślubił Marie Adelaide Dénizart, córkę francuskiego kupca i siostrzenicę pana Moreau, wspólnika firmy Czapek & Moreau. Krótko po tym wspólnie z Franciszkiem Czapkiem stworzył spółkę produkującą ozdobne zegarki kieszonkowe z motywami patriotycznymi dla polskiej arystokracji, wyróżniające się niezawodnym mechanizmem i estetyką.Mimo wysokiej ceny sporą popularnością cieszyły się złote i srebrne modele zdobione portretami ks. Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki, Mikołaja Kopernika, a także podobizną jasnogórskiej Czarnej Madonny bądź Orła z Pogonią.
W 1844 r. Patek podczas wystawy w Paryżu poznał francuskiego inżyniera Adriena Philippe’a, wynalazcę pionierskiego mechanizmu naciągowego z koronką, który pozwolił wyeliminować kluczyk służący do nakręcania. Patek starał się podążać za nowymi wyzwaniami, co coraz częściej budziło sprzeciw konserwatywnego Czapka. W 1845 r. Franciszek Czapek opuścił spółkę, zaś po kilku latach wspólnikiem Patka stał się Adrien Philippe.
W 1851 r. na wystawie światowej w Londynie firma odniosła olbrzymi sukces, otrzymując złoty medal za swoje wyroby. Królowa brytyjska Wiktoria nabyła unikalny model w kształcie broszy z łańcuszkiem i nosiła go jako ozdobę przy sukni. Zegarek Patka zakupił także książę Albert oraz królowa duńska Luiza jako prezent dla swego męża Christiana IX z okazji 25. rocznicy ślubu.
Wśród klientów spółki Patek Philippe znalazł się papież Pius IX, egipski książę Hussein Kamal, król Włoch Wiktor Emanuel III i wielu innych. Znanym kolekcjonerem czasomierzy Patka był car Mikołaj II. Zegarki zyskały miano marki królów i trafiły do najbardziej renomowanych sklepów jubilerskich Paryża, Londynu, Madrytu i Nowego Jorku. W zegarkach spółki po raz pierwszy pojawił się niezależny sekundnik, zaś w 1868 r. zaprezentowano pierwszy zegarek na rękę.
Antoni Patek nie zapomniał o Polsce, aktywnie wspierając wszelkie dążenia niepodległościowe oraz uczestnicząc w życiu polskiej emigracji. Z jego inicjatywy powstała instytucja charytatywna „Skarbuna Polska”, był też współtwórcą Czytelni i Biblioteki Polskiej w Genewie.Zbierał środki na budowę polskiej szkoły w Paryżu oraz pomagał emigrantom po klęsce powstania styczniowego.
Zmarł w Genewie 1 marca 1877 r. Po jego śmierci firma wielokrotnie zmienia właściciela, zachowując jednak nazwę, która dotąd jest gwarancją prestiżu i jakości.
Na marginesie – w 2019 roku na aukcji Christie’sOnly Watch w Genewie zegarek Patek Philippe GrandmasterChime Ref. 6300A został sprzedany za rekordową sumę 31.194.370 dolarów.
Krzysztof Wieczorek
