Rozmawiamy… z Panem Ireneuszem Merchel, Prezesem Zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych S.A.
o efektach prowadzonych inwestycji oraz planach na przyszłość
Panie Prezesie, przed nami koniec roku, czyli tradycyjnie jest to czas podsumowań, kończy się również obecna perspektywa finansowa. Jakie efekty udało się osiągnąć?
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. efektywnie wykorzystują przyznane środki unijne i budżetowe, prowadząc inwestycje kompleksowo i równomiernie na sieci kolejowej w całym kraju. Realizacja największych w historii inwestycji w infrastrukturę kolejową sprawiła, że polska kolej przeszła wielki proces transformacji, a kolejne inwestycyjne kamienie milowe jeszcze bardziej zbliżają nas do europejskich standardów.
Efekty Krajowego Programu Kolejowego są realne i wymierne. Widoczne są w każdym województwie, w większych miastach i mniejszych miejscowościach. Na wielu trasach znacząco skrócił się czas przejazdu – m.in.: z Warszawy do Gdańska, Olsztyna, Lublina, czy Radomia, z Krakowa do Katowic, a także na trasie Poznań – Kraków, czy na liniach regionalnych: Ełk – Szczytno – Olsztyn, Poznań – Piła, Nysa – Opole. W najbliższych latach prędkość na wybranych liniach kolejowych dalej będzie wzrastała i szybciej pojedziemy np. na Centralnej Magistrali Kolejowej, czy z Ełku do granicy w Trakiszkach do 250 km/h.
Dzięki budowie nowych i przebudowie istniejących przystanków kolejowych oraz integracji transportu kolejowego z miejskim, pociąg staje się bardziej konkurencyjny względem samochodu. W skali całego kraju większy komfort podróży zapewnia już blisko 820 zmodernizowanych stacji i przystanków, dostosowanych do potrzeb osób o ograniczonych możliwościach poruszania się. Budowa ponad 90 nowych przystanków osobowych zwiększyła natomiast dostęp podróżnych do kolei, ułatwiając codzienne podróże do pracy i szkoły, czy okazjonalne wyjazdy.
PLK S.A. skupiają się również na sukcesywnym przywracaniu ruchu kolejowego do miejscowości od lat wykluczonych komunikacyjnie. Dotyczy to odcinków linii kolejowych o łącznej długości prawie 900 km. Dzięki zrealizowanym inwestycjom kolej wróciła już do ponad 20 miejscowości – m.in.: do Mielca, Chorzel, Lubina, Buska-Zdroju, Hajnówki czy Lubartowa. Kolejne inwestycje w ramach rządowych programów ukierunkowanych na walkę z wykluczeniem komunikacyjnym przyczynią się do dalszej poprawy wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionów oraz zwiększania dostępności transportowej w całym kraju.
W zakresie Programu Kolej Plus podpisaliśmy umowy ze wszystkimi wnioskodawcami 35 projektów, którzy spełnili warunki naboru i kwalifikacji inwestycji do dofinansowania w ramach Programu. Podpisaliśmy już także 19 umów o wartości 0,6 mld zł z wykonawcami dokumentacji projektowych oraz prac realizowanych w formule projektuj i buduj. Na etapie procedury przetargowej jest z kolei 12 postępowań dla inwestycji o łącznej wartości około 1 mld zł. Program realizowany jest więc zgodnie z założeniami.
Podobnie, zgodnie z planem przebiega realizacja Programu Przystankowego, w którym uwzględnionych jest obecnie 314 lokalizacji w całej Polsce. Z efektów programu korzystają już podróżni w 15 województwach, gdzie oddanych zostało ponad 80 zmodernizowanych/ wybudowanych przystanków. W realizacji, przed udostępnieniem dla podróżnych jest kolejne ponad 80 lokalizacji. Pasażerowie mogą już także korzystać z wybudowanych 7 parkingów w ramach Programu. Kolejne blisko 20 parkingów jest w realizacji.
W odniesieniu do Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności jesteśmy gotowi realizować zaplanowane projekty. Systematycznie ogłaszane są postępowania przetargowe. W sumie zrealizujemy blisko 140 zadań inwestycyjnych o łącznej wartości ponad 11 mld zł, podzielonych na zadania liniowe, zabudowę systemu dynamicznej informacji pasażerskiej, digitalizację infrastruktury kolejowej, poprawę bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych, likwidację wąskich gardeł i zwiększanie przepustowości linii kolejowych.
Dzięki realizowanym przez PLK S.A. pracom zwiększają się także możliwości przewozu towarów po torach. To realne odciążenie dla systemu drogowego, a dla planety – mniej CO2. Modernizowane tory i elektryfikacja linii kolejowych przyniosły zwiększenie o 5 km/h średniej prędkości pociągów towarowych w porównaniu do 2015 roku. Ponad 760 zmodernizowanych mostów oraz ponad 700 wybudowanych i zmodernizowanych wiaduktów w skali całego kraju zapewnia bezpieczniejszą i płynniejszą drogę przewozu. Inwestycje dedykowane poprawie kolejowego dostępu do nadbałtyckich portów zwiększyły natomiast przepustowość w portach w Gdańsku (o około 40%), Gdyni (podwojenie przepustowości), Szczecinie i Świnoujściu (wzrost przepustowości o 50%), sprzyjając także rozwojowi gospodarki.
Prognozowane wykonanie nakładów za 2023 rok to ponad 13 mld zł. Natomiast w ramach środków przeznaczonych na inwestycje kolejowe z KPK zafakturowano, wg stanu na koniec września 2023 r., nakłady o łącznej wartości 65,4 mld zł. Łączna wartość inwestycji zakończonych oraz w trakcie realizacji to 78,6 mld zł, co stanowi 99,4% całego KPK (UE14-20).
Panie Prezesie, porozmawiajmy o Nowej Perspektywie. Czy PLK S.A. są przygotowane?
Oczywiście. Mamy przygotowanych blisko 140 dokumentacji przedprojektowych i projektowych o wartości 237 mld zł. Aktualnie zostało przygotowane 90% dokumentacji ujętych na liście podstawowej Nowego Krajowego Programu Kolejowego do 2030 roku (z perspektywą do 2032 roku).
Pod koniec września br. Walne Zgromadzenie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zatwierdziło „Strategię PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. do 2030 roku wraz z ukierunkowaniem na dalsze lata”. Proszę przybliżyć nam ten dokument.
Jest to pierwszy dokument o tak kompleksowym charakterze od momentu powstania Spółki w 2001 roku. Najważniejsze założenia Strategii to: zmiana systemu zasilania z 3kV na 25KV, elektryfikacja kolejnych 1400 km linii kolejowych, digitalizacja sterowania ruchem pociągów i systemowy rozkład jazdy. Ponadto Strategia PLK S.A. zawiera również takie elementy jak wdrożenie Asset Management, dostosowanie infrastruktury do parametrów TSI, zapewnienie standardów utrzymania i podejmowanie działań w aspekcie walki z wykluczeniem komunikacyjnym oraz działania związane z dostosowaniem sieci bazowej do parametrów TEN-T i działaniami proekologicznymi.
Strategia jest kluczowym instrumentem i wyznacznikiem rozwoju narodowej infrastruktury kolejowej zarządzanej przez Spółkę w warunkach dynamicznie zmieniającego się rynku kolejowego w Polsce i UE.
Realizacja Strategii oznacza rozwój kolei, ale jednocześnie w wymiarze wewnętrznym organizacji jest to nowe narzędzie określające i porządkujące działania konieczne do osiągnięcia wyznaczonych celów w perspektywie 2030 roku przez PLK S.A.
Czego możemy się spodziewać na kolei w najbliższych latach, co przed nami?
Dalszy wzrost efektywności sektora transportu kolejowego będzie możliwy poprzez tworzenie innowacyjnego, przyjaznego pasażerom i spójnego w wymiarze krajowym systemu transportu kolejowego. Kontynuacja największego w historii procesu inwestycyjnego jest zatem jednym z najważniejszych zadań, jakie należy realizować w obszarze infrastruktury kolejowej w najbliższych latach.
