W tym odcinku „Kolei na prawo” kontynuuję relację o nowych przepisach dotyczących interoperacyjności, tj. o rozporządzeniu Ministra Infrastrukturyz7 czerwca 2021 r.w sprawie interoperacyjności, rozpoczętą w poprzednim numerze.
Infrastruktura kolejowa wchodząca w skład systemu kolei Unii, do której mają dostęp pasażerowie, ma być ograniczać możliwość powstania zagrożeń. Oznacza to m.in. uniemożliwianie dostępu do urządzeń prowadzenia ruchu kolejowego, ograniczanie ryzyka na stacjach, przez które pociągi przejeżdżają bez zatrzymania, minimalizację zagrożeń związanych z drogami dostępu, ewakuacji, peronami, nośnością elementów konstrukcji, możliwością wystąpienia pożaru.
Funkcjonowanie podsystemu „energia” nie może szkodzić bezpieczeństwu pociągów lub ludzi (użytkowników, obsługi, osób mieszkających w pobliżu torowiska oraz osób trzecich) oraz doprowadzać do przekraczania standardów ochrony środowiska. Urządzenia i budowle wchodzące w skład podsystemu „energia” mają umożliwiać pojazdom kolejowym osiąganie wymaganych parametrów pracy oraz być kompatybilne z urządzeniami zamontowanymi na pojazdach kolejowych.
Urządzenia i budowle przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wchodzące w skład podsystemu „sterowanie – urządzenia pokładowe” oraz procedury związane z prowadzeniem ruchu kolejowego muszą umożliwiać pociągom jazdę przy zachowaniu wymaganego poziomu bezpieczeństwa. Części składowe podsystemu zainstalowane w kabinie maszynisty powinny umożliwiać niezakłóconą jazdę pociągu, zgodnie z założonymi warunkami, w całym systemie kolei Unii.
Urządzenia wchodzące w skład podsystemu „sterowanie – urządzenia pokładowe” w warunkach awaryjnych muszą zapewniać bezpieczny przejazd pociągu, który otrzymał już zezwolenie na jazdę. Po wprowadzeniu do użytkowania urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego wchodzących w skład podsystemu „sterowanie – urządzenia przytorowe” wprowadzane później części podsystemu „infrastruktura” i nowy tabor powinny być dostosowane do sposobu eksploatacji tych pierwszych. W podsystemie „tabor” konstrukcja pojazdów kolejowych i połączeń między nimi ma chronić pasażerów, przedziały pasażerskie, przedziały obsługi oraz kabinę maszynisty w czasie kolizji lub wykolejenia.
Wymagane wyposażenie pojazdów kolejowych obejmuje systemy hamowania zapewniające charakterystykę hamowania oraz oddziaływania na styku „koło-szyna”, których parametry są zgodne z konstrukcją torów i obiektów inżynieryjnych oraz z systemami sygnalizacji,systemy awaryjnego oświetlenia,wewnętrzne systemy nagłaśniające umożliwiające przekazywanie informacji pasażerom oraz urządzenia rejestrujące parametry jazdy, uwzględniające harmonizację zbieranych i przetwarzanych danych.
Należy uniemożliwić dostęp osób nieuprawnionych do urządzeń i instalacji elektrycznych znajdujących się pod napięciem, natomiast pracownikom obsługującym pojazd umożliwić kontakt z maszynistom, zaś pasażerom – kontakt z obsługą pociągu.
System otwierania i zamykania drzwi wejściowych ma zapewniać pasażerom bezpieczeństwo. Wyjścia awaryjne mają być odpowiednio oznakowane. Pasażerom trzeba zapewnić dostęp do zrozumiałych i wyczerpujących informacji na temat przepisów mających do nich zastosowanie.Urządzenia i instalacje elektryczne stanowiące wyposażenie pojazdów kolejowych nie powinny obniżać poziomu bezpieczeństwa i zakłócać funkcjonowania urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego.
W podsystemie „tabor” konstrukcja istotnych dla bezpieczeństwa i eksploatacji elementów wyposażenia pojazdów kolejowych, układów jezdnych, napędowych i hamowania oraz system kontroli i sterowania pojazdem kolejowym mają, w dających się przewidzieć sytuacjach awaryjnych, umożliwiać jazdę pociągu bez negatywnych skutków dla pozostałych elementów wyposażenia tych pojazdów. Urządzenia i instalacje elektryczne podsystemu „tabor” powinny być zgodne technicznie z urządzeniami podsystemu „sterowanie – urządzenia przytorowe”. Charakterystyki odbieraków prądu zamontowanych na pojazdach trakcyjnych powinny umożliwiać im jazdę z wykorzystaniem systemów zasilania energią elektryczną, stosowanych w systemie kolei Unii.
Charakterystyki pojazdów kolejowych powinny umożliwiać im jazdę na liniach kolejowych wchodzących w skład systemu kolei Unii, na których jest przewidziana ich eksploatacja, z uwzględnieniem warunków klimatycznych.
Zasady eksploatacji sieci kolejowej oraz kwalifikacje posiadane przez maszynistów i pozostały personel pokładowy, a także przez pracowników zatrudnionych przy zarządzaniu ruchem kolejowym mają zapewniać bezpieczeństwo, efektywność,niezawodność i dyspozycyjność.Aplikacje telematyczne zapewniają założony poziom usług i łatwy dostęp do informacji. Bazy danych, oprogramowanie komputerowe i protokoły komunikacyjne, wykorzystywane dla realizacji aplikacji telematycznych mają zapewniać wymianę danych pomiędzy różnymi aplikacjami oraz różnymi operatorami systemów telematycznych.
Konieczny jest odpowiedni poziom uczciwości i niezawodności w zakresie gromadzenia i przekazywania informacji dotyczących bezpieczeństwa. Gromadzenie i przesyłanie danych powinno być prowadzone z uwzględnieniem zróżnicowania zawartości i struktury danych dotyczących bezpieczeństwa funkcjonowania systemu kolei.
Kolejne przepisy rozporządzenia ustalają zasady przeprowadzania weryfikacji WE podsystemu i oceny zgodności podsystemu z właściwymi krajowymi specyfikacjami technicznymi i dokumentami normalizacyjnymi.
Ogólnie nie da się uniknąć zasygnalizowanego już w poprzednim tekście spostrzeżenia, że mamy do czynienia ze znaczną liczbą powtórzeń norm, znanych już z innych regulacji prawnych.
Piotr Świątecki
