W jednym z poprzednich numerów „Wolnej Drogi” zapoczątkowałem tekst biograficzny na temat Wojciecha Jaruzelskiego. Rozważania na temat jego biografii są ważne w kontekście głębszego zrozumienia sytuacji państwowej i politycznej w jakiej znajdowali się działacze „Solidarności”.
Po powrocie do Polski Jaruzelski nie zaznał pokojowego życia. Jego pułk został skierowany w lipcu 1945 roku na 107-kilometrowy odcinek granicy polsko-czechosłowackiej ciągnącego się od Raciborza do Racławic Śląskich. Sztab pułku ulokował się w Głubczycach, których Jaruzelski został mianowany komendantem miasta. Służba na granicy trwała dwa miesiące, po czym we wrześniu 5. Pułk Piechoty skierowano do Częstochowy, gdzie kontynuowano szkolenie bojowe. Również tu nie zagrzali kompani Jaruzelskiego długo miejsca.
Na przełomie października i listopada 1945 r. 5. pp. został skierowany do Hrubieszowa, by bronić miasta i lokalnych mieszkańców od napaści Ukraińskiej Armii Powstańczej. Do zadań Jaruzelskiego należało przygotowywanie opracowań dotyczących działań UPA (przesłuchiwał jeńców ukraińskich) i podziemia antykomunistycznego oraz raportów o działaniach pułku przeciwko nim. Musiały to być na tyle ważne zadania, że pomimo skierowania Jaruzelskiego do Wyższej Szkoły Oficerskiej w Rembertowie dowódca pułku dał radę wyprosić jego pozostawienie na miejscu.
28 maja 1946 r. na czele grupy zwiadowczej 5 pp udał się do Hrubieszowa, gdzie poprzedniej nocy połączone siły Wolności i Niezawisłości oraz UPA zdobyły budynki starostwa oraz Urzędu Bezpieczeństwa i Polskiej Partii Robotniczej, a także rozstrzeliwały działaczy PPR. Za swoje działania polegające na zwalczaniu band ukraińskich otrzymał 22 lipca 1946 r. Srebrny Krzyż Zasługi. W toku dalszej służby pułk Jaruzelskiego zajmował się ochroną lokali wyborczych, których odbywało się wówczas sfałszowane przez władzę referendum ludowe.
10 lipca 1946 r. 5. pp. został skierowany do Piotrkowa Trybunalskiego, którego Jaruzelski został mianowany wojskowym komendantem miasta. Od 23 marca 1946 r. współpracował jako agent informator z Informacją Wojskową pod pseudonimem „Wolski”. Współpraca została zakończona najprawdopodobniej w 1954 r., a na pewno przed 1955 r. Choć sam Jaruzelski zaprzecza tej informacji: nie byłem w informacji wojskowej (…) natomiast ja zostałem posądzony o to, że byłem tajnym współpracownikiem, którego pozyskano do tej współpracy 23 marca ’46 r. Byłem wtedy chyba jeszcze kapitanem, czy porucznikiem nawet, było to w Hrubieszowie w czasie walk z podziemiem ukraińskim, krwawych walk. Ja byłem szefem zwiadu pułku i współpracowałem rzeczywiście i to było absolutnie zrozumiałe i konieczne z szefem kontrwywiadu pułku. I nie wiem skąd przeniesiono potem dalej tę formułę, bez żadnych podstaw.
W 1947 r. Jaruzelskiego skierowano do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na kurs szefów sztabu dużych jednostek. Szkolenie ukończył z wynikiem bardzo dobrym. 30 listopada 1947 r. został skierowany do cyklu taktyki piechoty i służby sztabów na etat wykładowcy taktyki w Centrum Wyszkolenia Taktyki.
Od 1 maja 1948 r. był wykładowcą taktyki i służby sztabów. Jego kariera nabierała rozpędu. W krótkim czasie otrzymywał kolejne awanse, gdzie w normalnym trybie pomiędzy jednym a drugim mija często nawet kilka lat. 10 lipca 1948 r. został mianowany majorem a 25 stycznia 1949 r. już podpułkownikiem.
21 lutego 1949 r. został przeniesiony do Dowództwa Wojsk Lądowych na stanowisko szefa Wydziału Szkół i Kursów Oficerów Rezerwy Oddziału Szkół i Kursów Sztabu Wojsk Lądowych. W okresie od 1 października 1952 r. do 3 października 1953 r., jak wynika z informacji zawartych w personalnej teczce Jaruzelskiego, odbył kurs doskonalenia dowódców w Akademii Sztabu Generalnego, który ukończył z wynikiem bardzo dobrym.
3 października 1953 r. ponownie awansował, tym razem na stanowisko szefa Oddziału Akademii Wojskowych w Głównym Zarządzie Wyszkolenia Bojowego. 31 grudnia 1953 r. Jaruzelskiego mianowano na stopień pułkownika. W marcu 1954 r. przewodniczył komisji mającej na celu przeprowadzenie kontroli pracy Akademii Sztabu Generalnego.
W lipcu 1955 r. jako ekstern ukończył z wynikiem bardzo dobrym studia w Akademii Sztabu Generalnego. 14 listopada 1955 r. awansował na stanowisko szefa Zarządu Akademii Wojskowych, Szkół i Kursów Oficerskich. 14 lipca 1956 r. został mianowany na stopień generała brygady.
Krzysztof Drozdowski
krzysztof.drozdowski@wolnadroga.pl
(Fot. Wojciech Jaruzelski i Heinz Hoffmann (po prawej) składają wizytę w zakładach tekstylnych w Chociebużu)
