O godzinie 4:24 w pierwszych minutach II wojny światowej w Szymankowie oddało swoje życie za Ojczyznę 21 Polaków. To dzięki ich bohaterstwu i poświęceniu 1 września 1939 r. udało się zatrzymać (skierować na boczny tor) zmierzający do polskiego Tczewa celem opanowania mostów na Wiśle niemiecki pociąg pancerny. Zaalarmowani saperzy zdołali wysadzić przeprawy w powietrze i tym samym nie udał się podstęp agresora. W odwecie Niemcy zamordowali kolejarzy, inspektorów celnych oraz członków ich rodzin.
Dla uczczenia 83. Rocznicy tych wydarzeń Krajowa Sekcja Kolejarzy NSZZ „Solidarność” po raz kolejny współorganizowała tradycyjne obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej. Rocznicowe uroczystości odbyły się w Malborku, Tczewie i Szymankowie.
Zwarzywszy na trwającą od ponad pół roku, odznaczającą się niebywałym okrucieństwem rosyjskiego agresora wojnę, tegoroczne hasło „Nigdy Więcej Wojny” miało szczególną wymowę.
Podczas uroczystości wypowiadali się:
Krzysztof Dośla, przewodniczący Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność:
– Jak co roku spotykamy się w Szymankowie przy okazji tragicznej rocznicy, rocznicy wybuchu II Wojny Światowej. W miejscu w którym pomordowani zostali niewinni ludzie, zostali zamordowani za to, że byli Polakami, za to, że byli kolejarzami, celnikami i za to, że byli patriotami. Zamordował ich niemiecki najeźdźca, który wypowiedział Polsce wojnę, a właściwie wkroczyły wojska bez wypowiedzenia i od pierwszych chwil zaczęły mordować polską ludność cywilną. Nie tylko ginęli żołnierze, ale właśnie tak, jak tu w Szymankowie ginęli ludzie całkowicie niewinni. Zabijano kolejarzy, zabijano ich rodziny, a później zrobiono wszystko, aby świat się o tej zbrodni nie dowiedział. Dlatego spotykamy się tutaj i przypominamy, przypominamy te postawy, które tak naprawdę są wzorcem do naśladowania i przenosimy pamięć na młode pokolenia. Cieszę się, że Koleżanki i Koledzy z „Solidarności”, Krajowej Sekcji Kolejarzy i wszystkich struktur kolejowych cały czas angażują się w organizację tych uroczystości, a ich ilość i to, że przyjeżdżają z całej Polski, że jest to dla nich i nie tylko dla nich ważne miejsce i niezwykle ważny dzień.
Jacek Prętki, Krajowa Sekcja Kolejarzy NSZZ „Solidarność”:
– Uroczystości patriotyczno-religijne organizujemy w Szymankowie od kilkudziesięciu lat. Organizujemy te uroczystości aby uczcić pamięć bohaterskich kolejarzy i celników Szymankowa, którzy w bestialski sposób zostali wymordowani za to, strzegli polskiej granicy. Byli pierwszymi ofiarami II wojny światowej. Na miejscu gdzie ich zwłoki zostały wrzucone Niemcy napisali „Tu leży mniejszość narodowa polska”. Chcemy uczcić te wydarzenia poczynając od Malborka, Działdowa Tczewa, Szymankowa. Można śmiało powiedzieć, że woja wybuchła w Tczewie, bo to właśnie w Tczewie o godzinie 4:24 samoloty Luftwaffe, które startowały z Elbląga zbombardowały przyczółki mostu na Wiśle, elektrownie w Tczewie i koszary. Zginęli wówczas żołnierze i ludność cywilna. Tu w Szymankowie kolejarze i celnicy wraz z całymi rodzinami ponieśli śmierć. My jako Solidarność co roku wraz z władzami miasta i regionu czcimy ich pamięć. Chwała Bohaterom!
Mirosław Skubiszyński, wiceprezes Zarządy PKP PLK:
– Kolejarze w dniu 1 września obchodzą uroczystości w Szymankowie i Tczewie. 1 września 1939 roku nasi Koledzy i Koleżanki z tamtych lat oddali swoje życie w pierwszych chwilach, pierwszych minutach wojny. Obowiązkiem dzisiejszych kolejarzy jest zachować pamięć i tożsamość o tamtych wydarzeniach. W pracę kolejarza wpisana jest służba, służba drugiemu człowiekowi. Nasi współpracownicy z 1939 roku za tą służbę zapłacili najwyższą cenę, oddali swoje życie, a wskutek represji okupanta to życie oddały również osoby z najbliższych rodzin: żony, matki, rodzice, dzieci. Naszym obowiązkiem jest kultywować pamięć i na kanwie tamtych doświadczeń, tej tożsamości spoglądać w przyszłość. Kolejarze to ludzie odpowiedzialni, rozsądni, odważni i mądrzy. Wyciągamy wnioski z tego co było i patrzymy w przyszłość.
Andrzej Bittel, wiceminister Infrastruktury:
– Jak co roku spotykamy się 1 września w Szymankowie w miejscu, w którym zostanie odprawiona msza św. oraz odbędą się uroczystości związane z upamiętnieniem bohaterskich kolejarzy i celników, którzy powstrzymali podstępny atak niemieckiego agresora. W 83. Rocznicę wybuch II wojny światowej pamiętamy o tych wydarzeniach, pamiętamy o męstwie, bohaterstwie i oddaniu i poświęceniu dla Ojczyzny kolejarzy i celników. Szczególnie dzisiaj musimy pamiętać bo po raz kolejny powtarzamy „nigdy więcej wojny”, a wojnę mamy za naszą granicą i te zdarzenia powodują, ze tegoroczne obchody są o wiele bardziej smutne i gorzkie bo są jednak tacy, którzy nie wyciągają wniosków z historii i używają argumentu siły w rozwiązywaniu spraw, które powinny być rozwiązywane na drodze pokojowej zawsze i wszędzie. To jest dla nas zadanie aby bronić naszej Ojczyzny i stanąć na wysokości zadania tak jak stanęli kolejarze i celnicy z Szymankowa 83 lata temu.
Krzysztof Mamiński, prezes Zarządu PKP S.A.:
– Jestem jednym z tych, którzy przywrócili pamięć o Szymankowie. Szymankowo i uroczystości 1 września od kilkudziesięciu lat środowisko kolejowe czci pamięć o tych, którzy zginęli w obronie Ojczyzny. Środowisko kolejowe to ludzie, którzy bardzo cenią historię i tradycję. Spotykamy się tu co roku i coraz młodsi bywają tu, a my cieszymy się, że ta nasza praca trafia na podatny grunt, że młodzi kolejarze pamiętają o swoich kolegach z przed kilkudziesięciu lat.
Kazimierz Smoliński, poseł na Sejm RP:
– Jesteśmy w Szymankowie na kolejnych uroczystościach związanych z 1 września. (…) Tegoroczne uroczystości mają szczególny wymiar. W zeszłym roku mówiliśmy tu aby ta wojna nigdy nie wróciła i nagle mamy za granicą wojnę i uciekinierów z Ukrainy. Musimy dzisiaj kolejny raz powiedzieć Nigdy więcej wojny.
Andrzej Adamczyk, minister Infrastruktury:
– 83. Rocznica wybuchu II wojny światowej jak co roku obchodzona jest Malborku, Szymankowie i Tczewie. To tutaj w Szymankowie polscy celnicy, pogranicznicy i kolejarze stawili opór broniąc Polski przed niemieckim agresorem. (…) Co roku składamy hołd tym którzy zginęli „Nigdy więcej wojny” ma w tym roku szczególną wymowę. Te słowa dziś nabierają szczególnej wymowy z uwagi na to, że 24 lutego Rosja napadła na Ukrainę i za naszą wschodnią granicą mamy wojnę. Wojna jest najgorszym rozwiązaniem. Trzeba robić wszystko aby zapanował pokój.
(na podstawie „Radia Głos” aw)
