Magnetofon Nagra firmy Kudelski jest znany przede wszystkim starszym dziennikarzom i pracownikom technicznym radia, a także miłośnikom kina.
W 1951 roku młody, mający zaledwie dwadzieścia dwa lata Stefan Kudelski skonstruował sprzęt, który na dziesięciolecia zrewolucjonizował technologię rejestracji dźwięku dla radia, telewizji i filmu. NAGRA –bo takim słowem pochodzącym od polskiego „nagrywać” ochrzcił swój wynalazek –rejestrowała bezbłędnie w najbardziej ekstremalnych warunkach. Towarzyszyła próbom zdobycia Mt. Everestu przez Szwajcarów w 1952 roku, a także późniejszym wyprawom himalajskim. Z Nagry korzystał w 1960 roku szwajcarski oceanograf Jacques Piccard podczas swej pionierskiej wyprawy na dno Rowu Mariańskiego – najgłębszego miejsca na Ziemi. Także Nagra zarejestrowała słynne słowa Neila Armstronga wypowiedziane tuż po wylądowaniu na Księżycu.
W swojej karierze Stefan Kudelski otrzymał wiele wyróżnień, zwłaszcza od branży filmowej. To dzięki jego wynalazkowi można było zrezygnować z wożenia na plan bardzo ciężkiego sprzętu rejestrującego dźwięk. Akademia filmowa dwukrotnie nagrodziła go Oskarem i również dwukrotnie innymi nagrodami. Uhonorowano go także dwukrotnie prestiżową Nagrodą Emmy.
Jego wynalazek pozwolił na rejestrację wysokiej jakości dźwięku w plenerze,zsynchronizowanego z taśmą filmową.To dzięki niemu powstał zapis trasy koncertowej Boba Dylana „Don’tLookBack” z 1967 r., a także ścieżki dźwiękowe takich filmów,jak choćby„Egzorcysta”, „Francuski łącznik”,„Amadeusz”oraz„Angielski pacjent”.
Stefan Kudelski urodził się w 1929 roku w Warszawie, ale jego rodzina pochodziła z Kresów. Jego ojciec, Tadeusz Kudelski, w szeregach orląt lwowskich bronił miasta przed Ukraińcami w 1918 r. Był adiutantem Kazimierza Bartla,profesora Politechniki Lwowskiej i późniejszego trzykrotnego premiera.
Dziadek Stefana, Jan Tomasz Kudelski, jako architekt miejski Stanisławowa zasłużył się przy odbudowie miasta po zniszczeniach wojennych. Ojcem chrzestnym chłopca był Stefan Starzyński, późniejszy prezydent Warszawy.
Po wybuchu wojny rodzina Kudelskich, pozostawiwszy piękną willę na Mokotowie,udała się na emigrację. Nie mieli złudzeń, jaki los czeka ich w okupowanej Warszawie. Udało im się przedostać do Rumunii, a stamtąd poprzez Węgry do Francji. Tadeusz Kudelski jako polski oficer pozostał w Paryżu i związał się z tamtejszym ruchem oporu, natomiast żonę i syna wysłał do neutralnej Szwajcarii.
Po dekonspiracji Tadeuszowi udało się przedrzeć do Szwajcarii, gdzie dołączył do rodziny. Młody Stefan podjął przerwaną naukę i zdał maturę w gimnazjum we Florimont. Dalsze studia podjął na Politechnice w Lozannie. Przerwał je po czwartym roku, postanawiając realizować własne pomysły.
W domu urządził pracownię i tam w 1951 roku skonstruował swój pierwszy magnetofon. Opatentował go i nazwał Nagra. Rok później ów magnetofon na wystawie The First International AmateurRecordingContest w Lozannie zdobył pierwszą nagrodę. Konstrukcja znalazła uznanie i zainteresowanie nabywców. Doceniono jej niezwykłą trwałość, precyzję wykonania, niezawodność oraz stabilną prędkość przesuwu taśmy magnetofonowej uzyskaną dzięki nowatorskiej technologii.Pierwszy egzemplarz Kudelski sprzedał za tysiąc franków, co wówczas było dość znaczącą kwotą, która pozwoliła mu rozwinąć dalszą działalność.
Nagra szybko stała się poszukiwanym sprzętem przez reporterów radiowych w Szwajcarii, a potem w niemal całej Europie. Magnetofon trafił do Radia Luxembourg, a później do włoskiego RAI, brytyjskiej BBC, a także amerykańskich ABC, NBC i CBS.Stefan Kudelski założył własną firmę i nazwał ją swoim nazwiskiem.
W 1957 r. skonstruował tranzystorową wersję magnetofonu.To właśnie ten model stał się w latach sześćdziesiątych technologiczną rewelacją. Był wówczas najmniejszym magnetofonem świata, który można było schować w kieszeni.Miniaturowe Nagry trafiły do Białego Domu i przez lata rejestrowały wszystkie wypowiedzi kolejnych prezydentów USA. Trafiły również do CIA, oraz innych służb specjalnych, w tym do wschodnioniemieckiej Stasi.
Po wojnie powrót do komunistycznej Polski był dla Stefana Kudelskiego niemożliwy. Pozostał w Szwajcarii. Założył rodzinę, żeniąc się z pochodzącą ze Stanisławowa kuzynką Lilką Ulbrich. Z uwagi na bliskie pokrewieństwo ślub wymagał specjalnej zgody.
Był to szczęśliwy związek. Przeżyli wspólnie ponad pół wieku i dochowali się pięciorga dzieci. Jego najstarszy syn Andréw 1991 roku przejął firmę po ojcu. Jest jej prezesem i dyrektorem generalnym. Małgorzata Kudelski, córka Stefana, również zasiada w zarządzie firmy.
Grupa Kudelski produkuje m.in. wysokiej klasy rejestratory dźwięku, dekodery telewizji cyfrowej, wzmacniacze elektroakustyczne oraz urządzenia taryfikujące dla parkingów. Jest światowym liderem w dziedzinie bezpieczeństwa cyfrowego.
Stefan Kudelski po przejściu na emeryturę poświęcił czas na podróże prywatnym samolotem po Europie bądź jachtem po Morzu Śródziemnym. Zmarł w 2013 r. przeżywszy osiemdziesiąt cztery lata.
Krzysztof Wieczorek
