Uchwalona 30 sierpnia br. ustawa o lotach najważniejszych osób w państwie ustala zasady i tryb organizacji takich lotów: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów. Ustawę stosuje się także do organizacji lotów osób, będących odpowiednikami wspomnianych najważniejszych osób, z państw obcych, zgłoszonych drogą dyplomatyczną do urzędu obsługującego ministra spraw zagranicznych. W ustroju Rzeczypospolitej istotnie te cztery osoby są najważniejsze w naszej państwowej wspólnocie, w wymienionej wyżej kolejności. Dla ułatwienia osoby, których dotyczy omawiana dziś ustawa, określać będę w tekście angielskim skrótem VIP (very important persons).
Spopularyzowany przez media status HEAD jest nadawany, wykonywanym w misji oficjalnej, lotom osób, o których tu mowa (naszej, polskiej „czwórki VIP” i ich obcych odpowiedników), odbywanym z wykorzystaniem:
- wojskowego specjalnego transportu lotniczego lub innych wojskowych transportowych statków powietrznych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
- sojuszniczych statków powietrznych;
- wyznaczonych statków powietrznych lotnictwa cywilnego.
Ustawa nie definiuje statusu HEAD; znaczenie tego terminu wyjaśnione jest na poziomie przepisów resortowych jako status statku powietrznego wojskowego specjalnego transportu lotniczego lub innego wojskowego transportowego statku powietrznego z najważniejszą osobą w państwie na państwie na pokładzie w misji oficjalnej. Wszystkie loty Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej są wykonywane w misji oficjalnej. W locie takim Prezydentowi mogą towarzyszyć członkowie rodziny oraz inne zaproszone przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej osoby.
Lotem w misji oficjalnej najważniejszej osoby w państwie jest także lot innych VIP, poza Prezydentem, odbywany w celu realizacji zadań bezpośrednio związanych z pełnioną przez te osoby funkcją.
Na pokładzie statku powietrznego, którego lotowi nadano status HEAD, VIP-om mogą towarzyszyć: członkowie delegacji, osoby zapewniające obsługę techniczną, medyczną lub organizacyjną oraz dziennikarze. Członkami delegacji mogą być zaproszeni posłowie, senatorowie, przedstawiciele władz publicznych oraz eksperci.
Członkowie rodziny mogą towarzyszyć VIP-om innym, niż Prezydent, jeżeli ich udział w delegacji jest podyktowany oficjalnym charakterem zadań realizowanych w jej trakcie. Loty VIP organizuje się z zachowaniem pierwszeństwa misji oficjalnej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Za organizację lotów VIP odpowiadają Szefowie Kancelarii: Prezydenta, Sejmu, Senatu i Prezesa Rady Ministrów, każdy w swoim zakresie. Szefowie Kancelarii: Prezydenta, Sejmu i Senatu informują Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o organizowanym locie VIP-a.
W przypadku wątpliwości związanych z organizacją, dotyczących w szczególności bezpieczeństwa i organizacji lotu oraz charakteru zadań realizowanych w ramach misji oficjalnej, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów występuje o wyjaśnienie tych wątpliwości, wyznaczając termin do ich usunięcia. W przypadku nieusunięcia wątpliwości w wyznaczonym terminie Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów informuje odpowiedniego (wnioskującego) Szefa jednej z trzech innych Kancelarii o braku możliwości organizacji lotu.
Minister Obrony Narodowej, po zasięgnięciu opinii Szefów czterech Kancelarii, określi, w drodze zarządzenia, szczegółowy tryb organizacji lotów VIP, realizowanych statkami powietrznymi wojskowego specjalnego transportu lotniczego lub innymi wojskowymi transportowymi statkami powietrznymi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i sprawnej organizacji lotów tych osób.
Również Szefowie czterech Kancelarii, każdy w zakresie swojego działania, określą, w drodze zarządzeń, szczegółowy tryb organizacji lotów VIP, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i sprawnej organizacji lotów tych osób, w tym przepisy wydane przez MON.
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów prowadzić będzie Centralny Rejestr Lotów o statusie HEAD, zawierający zawiera następujące dane: datę lotu, miejsca startu i lądowania statku powietrznego, miejsca międzylądowań, imiona i nazwiska pasażerów lotu ze wskazaniem, do której kategorii pasażerów należą. Dane przekazują do Rejestru, w terminie 5 dni od dnia zakończenia lotu, Szefowie Kancelarii, w formie elektronicznej lub papierowej na formularzu. Dane zawarte w Rejestrze oraz dokumenty stanowiące podstawę wpisów w Rejestrze przechowuje się przez okres 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano wpisu. Przekazując do Rejestru dane, Szefowie: Kancelarii Sejmu i Senatu mogą wnioskować o wyłączenie wskazanych danych z publicznego udostępnienia, ze względu na ważny interes państwa lub bezpieczeństwo VIP-a.
Decyzję taką podejmuje Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – nie tylko na wniosek, lecz także z własnej inicjatywy. Udostępnianie danych z Rejestru następuje na pisemny wniosek złożony do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Piotr Świątecki
