„Kolej coraz lepiej wypełnia swoją misję”
Z Mirosławem Antonowiczem, członkiem zarządu PKP S.A.,
rozmawia Mirosław Lisowski
Panie Prezesie, rozmawiamy podczas II Kongresu Rozwoju Kolei. Nie sposób więc nie zapytać o Nowy Jedwabny Szlaki.Jaką rolę w tym przedsięwzięciu odegra PKP S.A. i cała Grupa PKP?
Ze względu na wysoki potencjał przewozowy kolejowego Jedwabnego Szlaku w2017 r.PKP S.A. zawiązałyrazem z Koleją Chińską, Kolejami Rosyjskimi, Koleją Białoruską, Kolejami Niemieckimi, Kolejami Kazachstańskimi i Koleją Ułan-Batorską wspólną grupę roboczą ds. rozwoju zwartych przewozów kontenerowych po Jedwabnym Szlaku. Dzięki zaangażowaniu spółek z Grupy PKP w tę inicjatywę Polska ma istotny wpływ na kształtowanie rozwoju przewozów kolejowych pomiędzy Azją a Unią Europejską.
Dążąc do zwiększenia atrakcyjności tranzytowej Polski, PKP PLK realizują wieloletni program poprawy kolejowej infrastruktury liniowej, którego jednym z priorytetowych zadań jest usprawnienie tras kolejowych o dużym znaczeniu dla obsługi transportowej wymiany towarowej ze Wschodem.
PKP S.A., PKP CARGOS.A. i PKP LHS natomiast podejmują szeroko zakrojone działania ukierunkowane na zachęcenie gestorów ładunków w wymianie pomiędzy Chinami a Unią Europejską, nie tylko do wybierania tras przez Polskę, lecz także do wykorzystywania polskich centrów logistycznych do rozdzielania bądź komasacji ładunków.
5 stycznia br., po 12 dniach podróży, dotarł do Sławkowa po torach PKP LHS pierwszy pociąg z Chin. Czy jest to tylko eksperyment, czy też stały element rynku przewozów towarowych?
Był to pierwszy pociąg, leczna pewno nie ostatni. W drodze jest już drugi pociąg z 50 kontenerami. Tym samym dzięki PKP LHS zostałyreaktywowane trasyNowego Jedwabnego Szlaku nieprzechodzące przez Białoruś. Pociąg przejechał trasę korytarzem przez Kazachstan, Rosję i Ukrainę, agranicę Unii Europejskiej przekroczyłprzejściem Hrubieszów-Izow.
Linia LHS, ze względu na rezerwy przepustowości i możliwość dojechania torem szerokim aż do konurbacji śląsko-dąbrowskiej, ma szansę być zdecydowanie częściej wykorzystywana do obsługi wymiany kontenerowej ze Wschodem. Jeśli potwierdzą się prognozy na 2020 rok wolumenu kontenerów na trasach kolejowych omijających od południa Białoruś opracowane przez ekspertów wspólnej grupy roboczej ds. rozwoju zwartych przewozów kontenerowych po Jedwabnym Szlaku,mówiące o 35 tys. TEU, to rola Euroterminalu w Sławkowie w obsłudze kolejowej wymiany towarowej ze Wschodem może być znacząca.
Od strony infrastruktury liniowej i punktowej PKP LHS jest dobrze przygotowane do przyjmowania składów kontenerowych obsługujących wymianę towarową pomiędzy Unią Europejska i krajami Wschodu.
Wiem, że Centralny Port Komunikacyjny, to temat rzeka. Rozmiar tego projektu wykracza poza normalny opis. Zapytam więc o opinię Pana, jako i menadżera, i naukowca,jaką widzi Pan rolę dla spółek Grupy PKP w realizacji tego wielkiego przedsięwzięcia?
Jesteśmy gotowi na współpracę w ramach tego projektu i mamy szerokie kompetencje, aby sprostać wyzwaniu, jakim dla PKP jest obsługa logistyczna CPK. Naszą rolą może być przede wszystkim zapewnienie odpowiedniej jakości infrastruktury logistycznej. Poprawa stanu infrastruktury zarówno liniowej, jak i punktowej, wydaje się najważniejszym działaniem, którego możemy się podjąć.
Już teraz nasze działania inwestycyjne, prowadzące do dostosowanie gęstości węzłów sieci terminali intermodalnych do wytycznych unijnych oraz wzrost dopuszczalnych prędkości dla pociągów towarów do 100-120 km/h,przynoszą efekty. Planowana do realizacji w perspektywie 2030 roku budowa nowych linii na potrzeby skomunikowania kraju z Centralnym Portem Komunikacyjnym, nie tylko usprawni przewozy pasażerskie, lecz także towarowe, w tym zwłaszcza jednostek intermodalnych, w ramach np. koncepcji fizycznego Internetu, którego oś tworzą modularne jednostki transportowe, współdzielona infrastruktura i inteligentne interfejsy.
A co z centrami logistycznymi w Polsce? Jakie są plany PKP w tej materii?
Powstawanie multimodalnych centrów logistycznych współpracujących z koleją zazwyczaj rozpoczyna się od budowy terminali intermodalnych, w sąsiedztwie których powstają następnie magazyny i sortownie.PKP S.A. dysponuje licznymi wielkopowierzchniowymi terenami przy liniach kolejowych, na których mogą powstawać takie obiekty.
Program Rozwoju Transportu Intermodalnego w Grupie PKP zakłada powstawanie logistycznej infrastruktury usługowej na terenach PKP w celu stworzenia w Polsce racjonalnie gęstej, obejmującej cały kraj sieci odpowiedniej jakości współdziałających terminali intermodalnych i obiektów wspierających ich funkcjonowanie. Grupa PKP zamierza do połowy lat 20-tych zwiększyć przepustowość rejonu przeładunkowegokoło Małaszewicz, uruchomić terminale intermodalne w Zduńskiej Woli i Emilianowie koło Bydgoszczy oraz terminal uniwersalny w Geniuszach.
Jednocześnie przygotowywane są warunki umożliwiające powstanie w dłuższej perspektywie terminali intermodalnych m.in. wKoninie, Ełku, Górze Kalwarii, Lublinie, Skarżysku-Kamiennej,Chełmie czySiemianówce.
Swego czas sporo mówiono o budowie Kolei Dużych Prędkości, czyli o tzw. „igreku” łączącym Warszawę zWrocławiem i Poznaniem. Na jakim etapie jest realizacja tego zamierzenia?
Dziś temat budowy kolei dużych prędkości analizowany jest szerzej i stanowi element programu kolejowego przewidzianego do realizacji jako element Centralnego Portu Komunikacyjnego. Aby lepiej skomunikować polskie miasta z lotniskiem w Baronowie oraz poszczególne regiony kraju ze sobą, czyli – mówiąc w skrócie – cały kraj, powstała koncepcja stworzenia 10 tzw. „szprych” prowadzących do CPK, czyli ciągów komunikacyjnych zawierających w sobie zarówno zupełnie nowe odcinki, jak i zmodernizowane, istniejące dziś szlaki kolejowe.
Linia „igrek” wpisuje się w koncepcję „szprych”. Należy podkreślić, że za budowę nowych linii będzie odpowiadać spółka Centralny Port Komunikacyjny, a za modernizację – spółka PKP Polskie Linie Kolejowe.
Program zrównoważonego rozwoju do roku 2020, potocznie zwany programem Morawieckiego, sporo miejsca poświęca transportowi kolejowemu. Jak postępuje jego realizacja?
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) dotyczy wielu obszarów działalności państwa, a tym transportu. Oczywiście, spółki z Grupy PKP, prowadząc działania inwestycyjne, w pełni wpisują się w jej założenia. Dzięki realizowanym na niespotykaną wcześniej skalę inwestycjom, ale – co ważne – również dzięki synergii programów inwestycyjnych przygotowanych przez poszczególne spółki, kolej coraz lepiej wypełnia swoją misję, stając się atrakcyjnym środkiem transportu dla pasażerów i nadawców towarów.
Inwestycje kolejowe pomagają ponadto skutecznie walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym, co jest ważnym narzędziem wspierającym równomierny rozwój gospodarczy.
Polski rząd kładzie bardzo duży nacisk na elektromobilność. Dzisiaj Pan Prezydent Andrzej Duda inaugurując Kongres nawet żartował, że to kolej od dziesięcioleci wiedzie prym w tej dziedzinie, bo zdecydowana większość pociągów zasilana jest trakcją elektryczną.Czy tylko tym możemy się pochwalić?
Rzeczywiście, kolej już sama w sobie jest elektromobilna, co wynika z faktu, że w Polsce przeważająca część linii kolejowych jest zelektryfikowana, a dodatkowo obecnie prowadzone są prace elektryfikacyjne na kolejnych odcinkach.
Nie poprzestajemy jednak na tym i chcemy jeszcze aktywniej angażować się w rozwój elektromobilności w kraju. Jednym z takich działań była budowastacji ładowania pojazdów elektrycznych przy głównych dworcach w Polsce. Aktualnie finalizujemy prace nad udostępnieniem pasażerom kolejnej usługi: car-sharingu. W wybranych lokalizacjach spółka planuje umożliwić podróżnym wynajęcie samochodów elektrycznych. Planowane jest w najbliższym czasie przeprowadzenie pilotażu usługi car-sharingu przy dworcach w Trójmieście. Udostępniona flota będzie obejmować samochody elektryczne.
PKP będą angażować się również w projekt bike-sharingu przy dworcach, czyli udostępnienia samoobsługowego systemu korzystania z rowerów publicznych w miastach
Przeznacza się duże środki na inwestycje dworcowe. W latach 2016-2023 ma zostać przebudowanych około 200 dworców. To spore wyzwanie dla PKP S.A.
Aktualnie Programem Inwestycji Dworcowych PKP S.A. na lata 2016-2023 objętych jest 189 obiektów. Wartość całego programu szacowana jest na około 1,6 mld złotych, z tym, że większość inwestycji (około 75 proc.) zostanie sfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Wspólnym mianownikiem, dotyczącym zarówno nowo budowanych, jak i modernizowanych dworców, jest dostosowanie obiektów do potrzeb osób o ograniczonej mobilności (podróżnych z niepełnosprawnościami, osób starszych, pasażerów z małymi dziećmi czy dużymi bagażami).Standardem jest także zapewnienie pasażerom ogrzewanej poczekalni i ogólnodostępnych toalet.
Założeniem PID jest nie tylko modernizacja dworców, ale także budowa zupełnie nowych obiektów. Warto zaznaczyć, że około połowa spośród wszystkich dworców ujętych w PID jest objęta ochroną konserwatorską. Dzięki inwestycjom PKP S.A. zabytkowym obiektom przywracana jest dawna świetność, a pasażerowie zyskują nowe funkcjonalności, m.in. w postaci udogodnień dla osób o ograniczonej mobilności.
Podczas naszej poprzedniej rozmowy, niemal 2 i pół roku temu, powiedział Pan: „Zamiast sprzedawać udziały w nieruchomościach, planujemy czerpać długofalowe przychody”. Czy patrząc z dzisiejszej perspektywy udało się to w pełni zrealizować?
To prawda, a co więcej słowa te wprost wynikają ze strategii spółki. Jesteśmy jednym z największych zarządców nieruchomości w Polsce, zatem nasze zasoby znajdują się w różnych lokalizacjach, o różnym potencjale. Mając to na uwadze, samo zagospodarowanie nieruchomości jest zróżnicowane.
Przestrzenie na mniejszych dworcach wynajmujemy samorządom, część gruntów przeznaczyliśmy do zabudowy mieszkaniowej, oferując je do zagospodarowania w ramach rządowego programu Mieszkanie Plus, w większych ośrodkach mamy w planach projekty deweloperskie, a tereny, które są dziś zbędne z punktu widzenia działalności gospodarczej Grupy PKP, wynajmujemy na zasadach komercyjnych.
Nieruchomości PKP S.A. są także, o czym już wspominałem, wykorzystywane do rozwoju infrastruktury terminalowej.
Zapytam trochę uzupełniająco… Obecny stan prawny uniemożliwia sprzedaż mieszkań usytuowanych w dworcach kolejowych przy czynnych liniach kolejowych. Czy nie uważa Pan, że warto podjąć działania, aby ten stan zmienić?
Rzeczywiście, zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą z8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” nie jest możliwa sprzedaż tego typu mieszkań. W sytuacji stworzenia takiej możliwości, zgodnie z przepisami ustawy z24 czerwca 1994 r. o własności lokali, już z chwilą sprzedaży pierwszego mieszkania w takim budynku z mocy prawa powstaje wspólnota mieszkaniowa. W wspólnocie mieszkaniowej o sprawach zarządzania nieruchomością wspólną współdecydują wszyscywłaściciele lokali.
Musimy więc odpowiedzieć sobie na pytanie, czy dopuszczenie do takiej sytuacji byłoby usprawnieniem zarządzania dworcami kolejowymi i zapewniało właściwe zabezpieczenie interesów PKP S.A., jak i pośrednio innych spółek Grupy PKP oraz przewoźników kolejowych?
Dziękuję za rozmowę.
