Zapomniane linie kolejowe
Zapomniane linie kolejowe
Kolej Puck – Swarzewo – Krokowa
W ostatnim czasie miało miejsce ciekawe wydarzenie – 100. Rocznica zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. 10 lutego 1920 roku generał Józef Haller wraz ze Stanisławem Wojciechowskim (ówczesny minister spraw wewnętrznych) przybyli do Pucka, aby dokonać symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem. Polska dostała wtedy ponad 100 kilometrów linii brzegowej w swoich granicach.
W dniu 9 lutego 2020 roku do Gdańska przyjechał parowóz Ol49-59, który można było podziwiać na peronie 5 Gdańska Głównego. Dzień później parowóz odwiedził Puck z okazji ważnego dla mieszkańców wydarzenia. Na Pomorze – w ramach akcji obsługi pociągu prowadzonego parowozem – przyjechała również SM42 z Chojnic.
Puck otrzymał dostęp do sieci kolejowej już w roku 1898. W 1903 roku oddano odcinek do Swarzewa, a w 1923 roku uruchomiono odcinek do Helu. Dzisiaj linię znamy jako lk 213 (Reda – Hel), która kojarzy się głównie z tłumami turystów w okresie wakacji oraz obsługę pociągów za pomocą SU46, czy legendarnych „Kartonów” SA101 oraz SA102. Kilka lat temu przeszła modernizację, dzięki czemu można po niej podróżować ze znacznie mniejszą prędkością. Poza sezonem na Hel dojedziemy w nieco ponad godzinę.
W 1903 roku oddano do użytku kolejną linię, która miała swój początek w Swarzewie. Mowa o linii nr 263 (Swarzewo – Krokowa). Linia miała 17 kilometrów długości i była dość charakterystyczna ze względu na jej budowę. Pierwotnie miała swój początek w Pucku (tor do Helu powstał około 20 lat później). Linia została zdemontowana w 2005 roku. W 2011 roku na całym starotorzu powstała ścieżka rowerowa.
Linia została zbudowana przez „Kleinbahn-Aktiengesellschaft Puck – Krokowa”. Spółka została powołana przez: przedsiębiorstwo budowy kolei Lenz & Co, hrabiego von Crocow (prawdopodobnie nazwa miejscowości Krokowa pochodzi właśnie od tego nazwiska), skarb państwa, powiat pucki oraz prowincję Prusy Zachodnie. Była to częściowo kolej prywatna.
Podczas budowy chciano ograniczyć koszty do minimum, więc zdecydowano się częściowo zrezygnować z budowy przekopów i nasypów. Cały odcinek Swarzewo – Krokowa pokonuje około 30 metrów wysokości, ale pochylenia torowiska są znacznie większe. Przystanki również znajdują się na pochyleniach.
Maksymalna prędkość pociągów na linii, którą udało się osiągnąć, to 50 km/h (po remoncie obejmującym m.in. wymianę podkładów na betonowe w 1983 roku).
Przystanki na linii były niewielkie – z racji małego obłożenia składów osobowych pasażerami perony były krótkie (prawdopodobnie przeznaczone były do obsługi za pomocą jednego lub dwóch krótkich wagonów pasażerskich). Przystanki posiadały tory odstawcze (była możliwość mijanki składów). Wraz z upływem lat porozbierano część mijanek i rozjazdów na przystankach.
W latach późniejszych do linii włączono bocznicę do majątku w Kłaninie (podczas drugiej wojny). Patrząc z dzisiejszej perspektywy, to był luksus mieć kiedyś taką bocznicę na swojej prywatnej ziemi.
Miejscowości były znacznie mniejsze oraz mniej zaludnione niż dzisiaj, a kolej w tych regionach była niezbędna do codziennego przemieszczania się ze względu na tragiczny stan dróg.
Przewozy pasażerskie odbywały się na lk 263 w zasadzie przez cały czas istnienia linii. Wyjątkami były lata 1921-1922 (zmiana granic i później przejście pod zarząd PKP) oraz remont w latach 80-tych. Różne źródła podają, że przed remontem obowiązywała prędkość 30 km/h, a po remoncie 50 km/h.
W 1945 roku ilość pociągów pasażerskich wynosiła 3 pary na dzień, a w 1964 roku zaczęto tutaj eksploatować trakcję spalinową. Ruch pasażerski zawieszono w 1989 roku, a towarowy w 1991 (podobny okres na większości linii tego typu w Polsce). Później na linii pojeździły jeszcze drezyny.
W 2005 roku linię rozebrano. Dzisiaj można się wybrać z rowerem do Swarzewa i przejechać cały odcinek w dwie strony.
Warto wspomnieć jeszcze o stacji w Krokowej. Wybudowano tutaj lokomotywownię, która zniknęła już dawno temu. Obsługę taboru trakcyjnego na tej linii przejęła później „szopa” w Pucku, która istnieje do dzisiaj. Stacja w Krokowej posiadała 3 tory oraz dwupiętrowy budynek stacyjny i jeden budynek mieszkalny.
Paweł Wolny
