Opublikowano w Internecie, na stronie www.rcl.gov.pl, projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”, przygotowany przez resort infrastruktury. Projekt, datowany 23 maja br., ma dostosować prawo kolejowe do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2370 z 14 grudnia 2016 r., zmieniającej dyrektywę 2012/34/UE w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową, która powinna być wprowadzona do prawa wewnętrznego już do 25 grudnia 2018 r. Projekt wprowadzać ma również w życie niektóre postanowienia dyrektywy 2012/34/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego.
Jednym z celów nowelizacji jest zwiększenie niezależności zarządcy infrastruktury poprzez wprowadzenie, do ustawy o transporcie kolejowym, rozdziału 2aa – „Gwarancje niezależności zarządcy”.
Przepisy tego działu określają środki zapewniające zachowanie organizacyjnej niezależności oraz przejrzystości i bezstronności podejmowania decyzji, w szczególności przez członków zarządu, rady nadzorczej zarządcy oraz osoby zajmujące stanowiska kierownicze w jego komórkach organizacyjnych.
I tak zastrzega się, że zarządca może zlecić wykonywanie swoich zadań innemu podmiotowi, jeżeli nie prowadzi to do konfliktu interesów oraz nie narusza tajemnicy przedsiębiorstwa pod warunkiem, że podmiot ten nie jest przewoźnikiem kolejowym; nie sprawuje kontroli nad takim przewoźnikiem i nie jest kontrolowany przez przewoźnika kolejowego. W przedsiębiorstwie zintegrowanym pionowo zarządca może zlecić funkcje podstawowe wyłącznie innemu podmiotowi wchodzącemu w skład przedsiębiorstwa wykonującemu takie funkcje.
Ustawa będzie definiować integrację pionową przedsiębiorców. Przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo będzie podmiot lub grupa podmiotów, których relacje określone w art. 3 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw dają możliwość wywierania decydującego wpływu na:
- zarządcę infrastruktury przez podmiot, który jednocześnie kontroluje tego zarządcę oraz co najmniej jednego przewoźnika kolejowego wykonującego przewozy na sieci tego zarządcy;
- zarządcę infrastruktury przez co najmniej jednego przewoźnika kolejowego wykonującego przewozy na sieci tego zarządcy;
- co najmniej jednego przewoźnika kolejowego przez zarządcę, na którego sieci przewoźnik ten wykonuje przewozy.
Przedsiębiorstwem takim będzie również podmiot, w którym jednocześnie są wykonywane zadania zarządcy infrastruktury i usługi przewozowe, także przez wyodrębnione organizacyjnie części tego podmiotu, nie posiadające oddzielnej osobowości prawnej. Zarządca ma sprawować nadzór nad wykonywaniem zadań przez podmioty, którym je zlecił, oraz ponosić odpowiedzialność za wykonanie tych zadań. Zarządca ma być podmiotem odrębnym pod względem prawnym od przewoźników kolejowych, a w przypadku przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo także od innych podmiotów wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa.
W przypadku, gdy zarządca i przewoźnik kolejowy są odrębnymi podmiotami pozostającymi pod bezpośrednią kontrolą podmiotu reprezentującego Skarb Państwa uznaje się, że nie funkcjonują w ramach przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo. Te same osoby nie mogą pełnić jednocześnie u zarządcy i przewoźnika kolejowego funkcji członka zarządu i członka rady nadzorczej.
Ponadto funkcji członka zarządu zarządcy nie może sprawować osoba, która jednocześnie jest członkiem rady nadzorczej podmiotu wchodzącego w skład przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo oraz sprawującego kontrolę nad zarządcą i przewoźnikiem kolejowym wchodzącymi w skład tego przedsiębiorstwa.
Członkowie zarządu przewoźnika kolejowego nie mogą zajmować stanowisk kierowniczych w komórkach organizacyjnych zarządcy właściwych w zakresie funkcji podstawowych.
Członkowie zarządu zarządcy wchodzącego w skład przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo oraz osoby zajmujące u tego zarządcy stanowiska kierownicze w komórkach organizacyjnych właściwych w zakresie funkcji podstawowych nie mogą otrzymywać od podmiotu wchodzącego w skład tego samego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, wynagrodzenia lub premii, związanych z wynikiem finansowym przewoźnika kolejowego wchodzącego w skład tego samego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo.
W przypadku gdy podmioty wchodzące w skład przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo korzystają ze wspólnych systemów informatycznych, informacje dotyczące funkcji podstawowych mogą być udostępniane wyłącznie upoważnionym pracownikom zarządcy.
Członkowie organów podmiotów innych niż zarządca wchodzących w skład przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo oraz osoby zajmujące w tych podmiotach stanowiska kierownicze nie mogą mieć wpływu na zatrudnianie i zwalnianie osób zajmujących stanowiska kierownicze w komórkach organizacyjnych zarządcy, właściwych w zakresie funkcji podstawowych.
Członkowie zarządu i rady nadzorczej zarządcy oraz osoby zatrudnione na stanowisku kierowniczym w komórce organizacyjnej zarządcy właściwej w zakresie funkcji podstawowych nie mogą pełnić funkcji w organach, pozostawać w stosunku pracy lub świadczyć pracy na podstawie innego stosunku prawnego u przewoźnika kolejowego lub podmiotu kontrolującego przewoźnika.
Piotr Świątecki
